Bekat emas, haqiqiy muzey. Toshkent metrosini shunday qurishgan
Toshkent metrosi – O‘zbekistondagi yagona va Markaziy Osiyo bo‘yicha esa birinchi metro hisoblanadi.
Qurilish xronologiyasi
Uning qurilishini rejalashtirish 1968-yilga to‘g‘ri keladi, ish esa 4 yildan so‘ng boshlangan. Uzunligi 12,2 km bo‘lgan Chilonzor qizil yo‘lining ilk 9 stansiyasi esa 1977-yil noyabr oyida ochilgan. Tunnellarning aksariyati yopiq usul, ya’ni qalqon tunneli bilan qurilgan.
Chilonzor yo‘lining ikkinchi bosqichi 3 yil davomida qurilgan. 1980-yilda ishga tushirilgan. Qizil yo‘lda kanallar bo‘ylab metro ko‘priklari bo‘lgan ikkita qisqa yerosti bo‘limi qurildi.
Birinchi metro liniyasi muhim edi: u aholi zich joylashgan Chilonzor tumanini shahar markazi bilan bog‘ladi. Hozirda uning uzunligi 23,7 km ga yetdi. Unda 33 daqiqada yuriladigan 17 ta stansiya bor. Oxirgi stansiya 2020-yilda ochilgan.
Yana bir yo‘l — “O‘zbekiston” ko‘k yo‘li 4 bosqichda qurilgan. Uning birinchi bo‘limi 1984-yilda ochilgan. U “Paxtakor” stadionini “Toshkent” temir yo‘l bekati bilan bog‘lagan. Ushbu yo‘lning ikkinchi bo‘limi 1987-yilda ishga tushirilgan. Yo‘l qurilishi bo‘yicha barcha ishlar 1991-yilda yakunlangan. Bu yo‘lning uzunligi 14,3 km bo‘lib, unda poyezd 21 daqiqada yurib o‘tadigan 11 ta bekat bor. U “Eski shahar” va “TashSelMash” zavodini bog‘laydi.
Uchinchi yo‘l – “Yunusobod” yashil yo‘li 2001-yilda paydo bo‘lgan va uzunligi 6,4 km li 6 ta metro stansiyasi bor. U Yunusobod turar joy majmuasini shahar markazi bilan bog‘lagan. Ushbu yo‘lda “Bodomzor” va “Shahriston” stansiyalari o‘rtasida metro ko‘prigi mavjud. Yunusobod yo‘lida dastlabki ikkita metro yo‘lini bog‘laydigan ikkita o‘tish joyi mavjud. Bugungi kunda uning uzunligi 10,5 kilometrli 8 ta stantsiyadan iborat. Atigi 15 daqiqada butun yo‘lni bosib o‘tishingiz mumkin.
Toshkent metrosining eng yosh yo‘li – “O‘zbekiston Mustaqilligining o‘ttiz yilligi” – 2020-yilda paydo bo‘ldi. 2024-yilda 14-stansiyaning ochilishi tufayli kengaytirildi. Yo‘lning uzunligi 40 daqiqada bosib o‘tiladi va 22,3 km ni tashkil qiladi.
Metro tizimi boshqa sobiq sovet metrolaridan farqli o‘laroq uncha chuqur emas. U nimasi bilandir Minsk metrosiga o‘xshaydi.
Shunday qilib, hozirgi kunda Toshkent metrosi 4 ta yo‘l, 50 ta stansiya va 5 ta almashinuv markazidan iborat.
“Paxtakor” ↔ “Alisher Navoiy”
“Amir Temur hiyoboni” ↔ “Yunusa Rajabiy”
“Oybek” ↔ “Ming O‘rik”
“Do‘stlik” ↔ “Texnopark”
“Chinor”, ↔ “Qipchoq”.
Ko‘pgina sayyohlar bekatlarning arxitekturasidan juda ta’sirlanib, ularni san’at asariga o‘xshatadi.
Darhaqiqat, metro yer osti muzeyiga o‘xshaydi.
Bekatlar va konstruktsiyalarning tashqi ko‘rinishini muhokama qilish uchun bosh me’mor, mashhur sovet me’mori, Moskva, Praga, Boku va Novosibirsk metrosining dizayneri – Lev Nikolayevich Popov hatto Moskvadan ham jo‘natilgan. Popov Toshkent metrosining loyihasi ustida ishlaganda unga sharqona ko‘rinish berishga intildi, o‘zbek dekoratsiyasining o‘ziga xos jihatlari va arxitektura yodgorliklarini o‘rgandi. Shuning uchun, oxir-oqibat u har bir bekatning estetikasi va hashamati ta’sirchan bo‘lishiga erishgani ajab emas.
Bekatdagi yorug‘likning qanchalik ajoyib ekanligiga qarang.
Keling, Toshkent metrosining eng chiroyli bekatlari suratlarini tomosha qilamiz.
