Firibgarlar ma’lumotlaringiz bilan qila oladigan 10 ta narsa: o‘g‘irlikdan qanday himoyalanish kerak

Firibgarlarni qanday ma’lumotlar qiziqtiradi?

Firibgarlarni turli shaxsiy ma’lumotlar, masalan, to‘liq ism, tug‘ilgan kun, ijtimoiy ta’minot raqami, bank karta raqami, akkaunt uchun login va parol, elektron pochta, jismoniy manzil va telefon raqamingiz qiziqtirishi mumkin. Ushbu ma’lumotlar moliya, akkaunt va shaxsiy ma’lumotlaringizga kirish kaliti bo‘lishi mumkin. 

Firibgarlar pulni o‘g‘irlash uchun shaxsiy ma’lumotlaringizdan qanday foydalanishi mumkin?

Yovuz niyatli shaxslar bank ma’lumotlaringizdan foydalanib, hisobingizdan ruxsatsiz pul olish yoki xaridlar qilishi mumkin. Ular o‘g‘irlangan kredit kartalari ma’lumotlaridan foydalanib, tovar va xizmatlarni to‘lash yoki pulni o‘z hisobiga o‘tkazishi mumkin, shu bilan moliyaviy ahvolingizni yomonlashtirishi mumkin.

Firibgarlar nomingizga kreditni qanday olishlari mumkin?

Eng jiddiy xavflardan biri – bu ismingizda kreditlar rasmiylashtirishdir. Firibgarlar shaxsiy ma’lumotlaringizdan foydalangan holda bank yoki mikrofinans tashkilotida kredit olish uchun ariza topshirishlari mumkin, bu esa hatto xabardor bo‘lmagan qarzlarga ega bo‘lib qolishingiz mumkinligini anglatadi. Ushbu jarayon sharoitlarni aniqlash va kredit tarixingizni tartibga keltirish uchun ko‘p vaqt va kuch talab qilishi mumkin. 

Firibgarlar soxta hujjatlarni yaratish uchun ma’lumotlaringizdan qanday foydalanishi mumkin?

Yovuz niyatli shaxslar shaxsiy ma’lumotlaringizdan foydalanib, soxta hujjatlar, masalan, passport, haydovchilik guvohnomasi yoki shaxsiy identifikatsiya kartalari yaratishlari mumkin. Ushbu hujjatlar jinoyat qilish, chegaralardan o‘tish yoki ismingizga yangi hisob va kreditlar ochish uchun ishlatilishi mumkin.

Ma’lumotlaringiz onlayn xaridlarni amalga oshirish uchun qanday ishlatilishi mumkin?

Firibgarlar kredit karta yoki boshqa to‘lov ma’lumotlaringizdan foydalanib, onlayn xaridlar qilishlari mumkin. 

Ular boshqalarning ma’lumotlaridan foydalangan holda tovar va xizmatlarni buyurtma qilishi mumkin, bu esa sizga katta moliyaviy yo‘qotishlarni olib keladi. Bunday operatsiyalarni vaqtida aniqlash qiyin bo‘ladi va mablag‘larni qaytarish jarayoni uzoq vaqt talab qilishi mumkin. 

Firibgarlar ijtimoiy tarmog‘ingizga qanday kirishi mumkin?

Yovuz niyatli shaxslar o‘g‘irlangan login va parollardan foydalanib, ijtimoiy tarmoqdagi akkauntlaringizni buzishlari mumkin. Kirish huquqini qo‘lga kiritgach, ular nomingizdan xabarlar yuborish, spam yoki zararli dasturlar tarqatish, shuningdek, shaxsiy ma’lumotlaringizni keyingi firibgarliklar uchun ishlatishlari mumkin. 

Firibgarlar ma’lumotlaringizni shantaj yoki tovlamachilik uchun qanday ishlatishlari mumkin?

Firibgarlar shaxsiy ma’lumotlaringizda topilgan noqulay ma’lumotlardan shantaj yoki tamagirlik qilish uchun foydalanishlari mumkin. Agar talab qilinadigan pulni to‘lamasangiz, ular shaxsiy yoki maxfiy ma’lumotlarni oshkor qilish bilan tahdid qilishlari mumkin. U shaxsiy surat, ish yoki boshqa maxfiy ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. 

Ma’lumotlaringiz soxta profillarni yaratish uchun qanday ishlatilishi mumkin?

Shaxsiy ma’lumotlaringiz ijtimoiy tarmoq yoki boshqa onlayn platformalarda soxta profillar yaratish uchun ishlatilishi mumkin. 

Firibgarlar ushbu profillardan boshqa odamlarni aldash, firibgarlik operatsiyalarini o‘tkazish yoki soxta tavsiya va izohlar yaratish uchun foydalanishi mumkin.

Firibgarlar ma’lumotlaringizni qora bozorda sotishi mumkinmi?

Ha, shaxsiy ma’lumotlar ko‘pincha qora bozorda sotiladi. Firibgarlar ma’lumotlaringizni uchinchi shaxsga o‘tkazishi mumkin, keyinchalik ularni o‘z jinoiy maqsadlari uchun ishlatishadi. Ma’lumotlarni sotish maxsus forum va “darknet” orqali amalga oshirilishi mumkin.

 O‘zingiz va ma’lumotlaringizni firibgarlardan qanday himoyalash mumkin?

●       Murakkab parollardan foydalanib, ularni muntazam ravishda o‘zgartiring.

●       Barcha muhim hisoblar uchun ikki faktorli autentifikatsiyani yoqing.

●       Aldamchi xat va xabarlarga ehtiyot bo‘ling, shubhali havolalarga o‘tmang.

●       Bank hisobvaraq va kredit kartalari bo‘yicha hisobotlarni muntazam tekshirib turing.

●       Qurilmalaringizga antivirus dasturini o‘rnating va uni muntazam yangilab turing.

●       Ijtimoiy tarmoqlarda joylashtirgan shaxsiy ma’lumotlaringiz miqdorini cheklang.

●       Muhim ma’lumotlarni himoya qilish uchun shifrlashdan foydalaning.