O‘zbekiston tashqi savdosidagi 10 ta davlat: yetakchilar, ularning ulushi, asosiy import va eksportdagi tovarlar
2024-yilning birinchi yarmida O‘zbekistonning tashqi savdo aylanmasi 5,3 foizga o‘sib, 36,8 milliard dollarga yetdi. Bu haqda Statistika agentligi ma’lum qildi. Ushbu ko‘rsatkichga qaysi davlatlar sezilarli hissa qo‘shgan va asosan qanday tovarlar bilan savdo qilinmoqda?
1-o‘rin – Xitoy
O‘zbekiston bilan tashqi savdo aylanmasi hajmi bo‘yicha Xitoy yetakchiligini saqlab qolmoqda, uning ulushi umumiy aylanmaning 18,6 foizini tashkil etadi. Shunday bo‘lsa-da, 2024-yilda Xitoy bilan tovar ayirboshlash 0,007 foizga kamayib, 6,85 milliard dollarni tashkil etdi.
2-o‘rin – Rossiya
Rossiya O‘zbekiston tashqi savdo aylanmasida 18,5 foiz ulush bilan mamlakatlar reytingida ikkinchi o‘rinni egallaydi. Rossiya bilan tovar ayirboshlash 29 foizga ko‘payib, 6,8 milliard dollarga yetdi. O‘zaro manfaatli natijaga erishildi.
3-o‘rin – Qozog‘iston
Qozog‘iston O‘zbekiston bilan tashqi savdoda "kumush" o‘rinda: uning ulushi 6,2 foizni tashkil etadi. Tovar aylanmasi hajmi asta-sekin, biroq barqaror ravishda kamayib bormoqda va 2024-yilning birinchi choragida 2,27 milliard dollarga yetdi. Bu o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 8,6 foiz kamdir.
4-o‘rin – Turkiya
Turkiya 4,6 foizlik ulush bilan to‘rtinchi o‘rinni egalladi. Biroq, Turkiya bilan tovar aylanmasi ham 8,9 foizga pasaydi. Bunday pasayishga nima sabab bo‘lgani hozircha aniq emas.
5-o‘rin – Janubiy Koreya
Janubiy Koreya O‘zbekistonning tashqi savdo aylanmasida 3,2 foizlik ulush bilan beshinchi o‘rinda joylashdi. Janubiy Koreya bilan tovar aylanmasi ham pasaygan, ammo hozircha faqat 6,3 foizga.
6-o‘rin – Fransiya
2024-yilning birinchi choragida Fransiya va O‘zbekiston o‘rtasidagi savdo aloqalari yanada zichlashdi: umumiy tovar ayirboshlash hajmi 689,8 million dollarni tashkil etdi, bu 2023-yilning shu davriga nisbatan 33,3 foizga ko‘pdir.
7-o‘rin – Germaniya
Germaniya bilan tovar ayirboshlash sezilarli o‘rinni egallashda davom etmoqda, ammo u ham 2024-yilda 1,3 foizga qisqardi.
8-o‘rin – Turkmaniston
Asosiy sheriklar bilan tovar ayirboshlashning pasayishiga qaramay, Turkmaniston bilan savdo aylanmasining ijobiy o‘sishi kuzatilmoqda. Uning pul ekvivalentidagi ulushi 235,2 million dollarni tashkil etadi.
9-o‘rin – Afg‘oniston
Afg‘oniston haqida ham xuddi shunday fikrni aytish mumkin. Tashqi savdo aylanmasi ko‘rsatkichlari shunchalik o‘sdiki, Afg‘onistonning ulushi 224,8 million dollarga yetdi.
10-o‘rin – Hindiston
Hindiston ham deyarli ortda qolmayapti va 213 million dollarlik tovar ayirboshlash hajmi bilan O‘zbekistonning tashqi savdodagi "trenddagi" hamkoriga aylanishga ulgurdi.
O‘zbekistonda 2024-yilda eksport/import qilinadigan eng ko‘p tovarlar qaysilar?
Eksportning o‘sishi go‘sht va go‘sht mahsulotlari, neft va neft mahsulotlari, elektr energiyasi, kimyoviy moddalar, o‘g‘itlar va boshqa toifalarda kuzatilmoqda.
Tovarlar orasida tibbiyot va farmatsevtika mahsulotlari, neft va neft mahsulotlari, hayvonlar hamda metall ishlov berish mashinalari importi eng yuqori o‘sishni ko‘rsatdi.
