Telefon firibgarining 9 ta belgilari: telefondan firibgarlik qurboniga aylanmaslik bo‘yicha ehtiyot choralari
Zamonaviy texnologiyalar hayotimizni osonlashtirdi, ammo firibgarlarga aldashning yangi usullarini ham taqdim etdi. Ulardan biri – telefon firibgarligi. Firibgarlik belgilari haqida ma’lumotga ega bo‘lish – noqulay vaziyatlardan qochish va mablag‘laringizni himoya qilishga yordam beradi.
Telefon firibgariga ishora qiluvchi to‘qqizta asosiy belgi
1. Chaqirilmagan qo‘ng‘iroq va takliflar
Firibgarlar ko‘pincha to‘satdan qo‘ng‘iroq qilib, tovar, chegirma, investitsiya yoki lotereya yutug‘ini taklif qilishadi. Agar hech narsa buyurtma bermagan yoki bunday takliflarga obuna bo‘lmagan bo’lsangiz, ehtiyot bo’ling.
2. Bosim va shoshilinchlik
Firibgarlar ko‘pincha sizdan darhol qaror qabul qilishingiz kerakligini his qilish uchun tahdid qilishadi, agar hozir javob bermasangiz, taklif yo‘qolishini aytishadi. Bu fikrlab ko‘rishga vaqt bermaslik maqsadida amalga oshiriladi.
3. Shaxsiy ma’lumotlarni almashish uchun so‘rovlar
Haqiqiy kompaniyalar telefon orqali shaxsiy ma’lumotlarni, masalan, PINFL, kredit karta raqami yoki parollarni juda kamdan-kam hollarda so‘rashadi. Agar sizdan bunday ma’lumotlar so‘ralsa, bu ehtimol firibgarlikdir.
4. O‘ta yaxshi takliflarni taklif qilish
Agar taklif juda foydali ko‘rinsa, ehtimol bu firibgarlikdir. Firibgarlar ishonchingizni qozonish uchun jozibador takliflardan foydalanadilar.
5. Cholg‘ituvchi savollar
Firibgarlar ko‘pincha “ha” deb javob berishingiz mumkin bo‘lgan savollar berish texnikasidan foydalanadi, so‘ngra bu javoblaringizni qo‘shimcha manipulyatsiyalar uchun ishlatadi.
6. Telefon raqamini almashtirish
Texnologiyalar yordamida firibgarlik bilan shug‘ullanuvchilar ekrangingizda soxta raqamni (bank, davlat organi va boshqa tashkilotlarga tegishli) ko‘rsatishi mumkin. Bu “raqamni almashtirish” deb ataladi va ishonchni oshirish uchun ishlatiladi.
7. Yozma tasdiqlashdan qochish
Haqiqiy kompaniyalar elektron pochta yoki pochta orqali tasdiq yuborishdan qo‘rqmaydi. Agar qo‘ng‘iroq qiluvchi bundan qochsa, ehtimol u firibgar bo‘lishi mumkin.
8. Tahdid va shantaj
Firibgar shaxslar talablarini bajarmasangiz, hibsga olish yoki hisobingizni bloklash kabi oqibatlar bilan tahdid qilishi mumkin. Haqiqiy kompaniya va davlat organlari bunday usulda ishlamaydi.
9. G‘alati to‘lov shakllari uchun so‘rovlar
Agar sovg‘a kartasi, kripto valyuta yoki kam ma’lum bo‘lgan xizmatlar orqali pul o‘tkazish kabi to‘lov usullari taklif qilinsa, bu firibgarlikning yorqin belgisidir.
Telefon firibgarligidan qanday himoyalanish kerak:
● Har doim ehtiyot bo‘ling. Agar biror narsa shubhali tuyulsa, instinktingizga ishoning.
● Bosimga berilmang. Haqiqiy kompaniyalar sizga o‘ylash uchun vaqt beradi.
● Ma’lumotni tekshiring. Kompaniyaning aloqa ma’lumotlarini o‘zingiz toping va ular bilan bevosita bog‘laning.
● Maxfiy ma’lumotlar bilan bo‘lishmang. Agar kimdir bunday ma’lumotni so‘rasa, telefonni o‘chirib qo‘ying.
● Shubhali qo‘ng‘iroqlar haqida xabar bering. Bu firibgarlarga qarshi kurashish va boshqalarni himoya qilishda yordam beradi.
● Spam-qo‘ng‘iroqlarni bloklash uchun dasturiy ta’minotni o‘rnating. Bunday ilovalar shubhali qo‘ng‘iroqlarni filtrlashga yordam beradi.
Ushbu belgilarni bilish sizga firibgarlikdan qochish va shaxsiy ma’lumot, hamda mablag‘laringizni xavfsiz saqlashga yordam beradi. Ehtiyot bo‘ling va har doim notanish odamlarga ishonishdan oldin ma‘lumotni qayta tekshirib ko‘ring.
