РУ
O’Z
UZS
/
/
Buyrak kasalliklari alomatlari. Qanday alomatlar kasallik mavjudligini ko‘rsatadi?
23.07.2024

Buyrak kasalliklari alomatlari. Qanday alomatlar kasallik mavjudligini ko‘rsatadi?

Buyrak kasalliklari alomatlari. Qanday alomatlar kasallik mavjudligini ko‘rsatadi?
Muallif
Leyla Li

Buyrak kasalliklarining o‘ttizdan ortiq turi mavjud. Patologiyaning turi juda ko‘pligiga qaramay, ular ko‘pincha o‘xshash bo‘ladi. Buyrak kasalliklarining barcha belgilarini shartli ravishda umumiy, o‘ziga xos, laborator, instrumental va o‘ziga xos holatlarga bo‘lish mumkin. Keling, ularni batafsilroq ko‘rib chiqamiz.

Umumiy alomatlar

  • Charchoq va zaiflik. Buyraklar qonni to‘g‘ri filtrlay olmaydi, bu esa toksinlar to‘planishi va qizil qon hujayralari ishlab chiqarishni rag‘batlantiradigan eritropoetin ishlab chiqarilishining kamayishiga olib keladi.
  • Ishtahaning yo‘qolishi. Qondagi toksinlarning to‘planishi holsizlikni keltirib chiqaradi va ishtahaning pasayishiga olib keladi.
  • Ko‘ngil aynishi va qusish. Ko‘pincha uremik toksinlarning to‘planishidan kelib chiqadi.
  • Shish. Buyrak funksiyasining pasayishi organizmda suyuqlikni saqlanishiga, bu esa, ayniqsa, oyoq, to‘piq, qo‘l va yuzda shish paydo bo‘lishiga olib keladi.
  • Siydik chiqarishda o‘zgarish. Siyish ko‘pishi, kamayishi, siyishda og‘riq, siydik rangining o‘zgarishi (qonli, ko‘pikli, to‘q rangda) mumkin.
  • Terining qichishi. Uremik toksinlar qichimaga olib kelishi mumkin.

O‘ziga xos

  • Gipertoniya (yuqori qon bosimi). Buyraklar qon bosimini tartibga solishda asosiy rol o‘ynaydi va ularning zararlanishi gipertoniyaga olib keladi.
  • Proteinuriya. Laboratoriya tekshiruvlari natijasida aniqlanishi mumkin bo‘lgan siydikda oqsil mavjudligi.
  • Gematuriya. Siydikda qonning mavjudligi, bu glomerulonefrit yoki boshqa buyrak kasalliklari belgisi bo‘lishi mumkin.
  • Oliguriya. Siydik chiqishining kamayishi.
  • Anemiya. Buyraklar qizil qon hujayralarini kuchaytiradigan eritropoetin gormonini ishlab chiqaradi. Buyrak yetishmovchiligida eritropoietin darajasi pasayadi, bu esa anemiyaga olib keladi.
  • Bel past qismining og‘rishi. Buyrak tomonning og‘rishiga buyrak toshi yoki infeksiyalar sabab bo‘lishi mumkin.
  • Ko‘pikli siydik. Siydikda oqsil mavjudligini ko‘rsatadi (proteinuria).
Chronic Kidney Disease | Diabetes | CDC

Laboratoriya va instrumental

  • Qonda kreatinin va mochevina darajasining oshishi. Buyraklarning filtratsiya qobiliyatining zaiflashuvi ko‘rsatkichlari.
  • Glomerulyar filtratsiya tezligining pasayishi (GFT). Buyrak faoliyatining muhim ko‘rsatkichi.
  • Elektrolit buzilishlar. Giperkalemiya, giponatremiya va boshqalar.
  • Qonning kislota-ishqor balansidagi o‘zgarishlar. Metabolik atsidoz.
  • Ultratovush tekshiruvlarda o‘zgarishlar. Buyraklar hajmini kattalashishi yoki kichrayishi, kistalar va turli etiologiyalarning, toshlar va boshqa neoplazmalarining mavjudligi.
  • Buyrak biopsiyasi. Buyraklarda struktura o‘zgarishlarini ko‘rsatishi mumkin.

Ba’zi kasalliklarga xos bo‘lgan

  • Buyrakning polikistoz kasalligi: hajmi kattalashgan va ko‘p kistali buyraklar.
  • Glomerulonefrit: gematuriya, proteinuriya, yuqori qon bosimi.
  • Piyelonefrit: isitma, belning pastki qismida og‘riq, tez-tez va og‘riqli siyish.
  • Diabetik nefropatiya: dastlabki bosqichlarda mikroalbuminuriya, so‘nggi bosqichlarda proteinuriya.

Ushbu belgilarning har biri shifokorga murojaat qilish uchun sabab bo‘lishi kerak. O‘zingizni asrang va doim salomat bo‘ling!