Hosilni bahorgacha qanday saqlash mumkin: batafsil qo‘llanma

Nega hosilni to‘g‘ri saqlash muhim?

Hosilni to‘g‘ri saqlash uning yaroqlilik muddatini uzaytirish, oziq-ovqat moddalari va ta’mini saqlab qolishga yordam beradi. Noto‘g‘ri saqlash chirish, ta’mi va oziqlantiruvchi qiymatini yo‘qotishga, shuningdek, zararli mog‘or hosil bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Shuning uchun saqlashning asosiy tamoyillarini bilish va tavsiyalarga amal qilish muhimdir.

Hosilni saqlashning asosiy tamoyillari

1.    Saqlashga tayyorlash

Birinchi va muhim qadam — hosilni saqlashga to‘g‘ri tayyorlash. Bu saralash, tozalash hamda sabzavotlar va mevalarni dastlabki qayta ishlashni o‘z ichiga oladi:

• Saralash: shikastlangan va buzilgan mevalarni olib tashlang, chunki ular chirish manbai bo‘lishi mumkin.
• Tozalash: sabzavot va mevalarni yaxshilab yuving, iflosliklar va yer qoldiqlarini olib tashlang.
• Quritish: saqlashdan oldin mahsulotlarni ochiq havoda quriting, shunda ular quruq va toza bo‘ladi.

2.    To‘g‘ri saqlash joyi

To‘g‘ri saqlash joyini tanlash mahsulot turiga bog‘liq:

• Podval yoki yerto‘la: kartoshka, sabzi, lavlagi, olma va karamni saqlash uchun juda mos keladi.
• Sovutgich: ko‘katlar, yangi rezavorlar va mevalar, ba’zi sabzavotlar uchun mos.
• Muzlatgich: rezavorlar, sabzavotlar, mevalar va ko‘katlarni uzoq muddat saqlash uchun ideal.

3.    Harorat va namlik

Optimal harorat va namlik sharoitlari muvaffaqiyatli saqlashning asosiy omillari hisoblanadi:

• Harorat: Ko‘pgina ildizmevalar (kartoshka, sabzi, lavlagi) +2 dan +4°C gacha bo‘lgan haroratda yaxshi saqlanadi. Mevalar va rezavorlar (olma, nok) esa 0 dan +2°C gacha bo‘lgan haroratda yaxshi saqlanadi.
• Namlik: To‘g‘ri namlik darajasini saqlash qurib qolish va chirishning oldini olishga yordam beradi. Sabzavotlar taxminan 85-95%, mevalar esa 90% namlik talab qiladi.

Sabzavotlar va mevalarni saqlash usullari

Kartoshka

Saqlash harorati: +2...+4°C.

Namlik: 85-90%.

Saqlash usuli: Kartoshkani qorong‘i, yaxshi shamollatiladigan joyda yoyib qo‘ying. Yaxshi materiallardan qilingan qutilar yoki xaltalardan foydalaning. Nur tushishidan saqlaning, chunki bu o‘simta paydo bo‘lishiga va tuganaklarning yashil bo‘lib qolishiga olib keladi.

Sabzi va lavlagi

Saqlash harorati: +1...+3°C.

Namlik: 90-95%.

Saqlash usuli: Sabzavotlarni qum yoki qum va opilka aralashmasida saqlash mumkin. Barglarni meva darajasida kesib oling, bu namlikning bug‘lanishini kamaytiradi.

Karam

Saqlash harorati: 0...+2°C.

Namlik: 85-90%.

Saqlash usuli: Karamni yaxshisi ko‘chati bilan osib qo‘yish yoki qutilarga joylashtirish kerak. Shikastlangan barglarni tekshirib, olib tashlab turing.

Olma va nok

Saqlash harorati: 0...+2°C.

Namlik: 90-95%.

Saqlash usuli: Olma va noklarni qutilar yoki tokchalarda bir-ikki qatorda yoyib qo‘yish mumkin. Shikastlanishni oldini olish uchun yumshoq mato yoki qog‘oz bilan yoping. Mevalarni muntazam ravishda chirib ketganini tekshirib turing.

Piyoz va sarimsoq

Saqlash harorati: +1...+3°C.

Namlik: taxminan 60-70%.

Saqlash usuli: Piyoz va sarimsoq qorong‘i, salqin joyda to‘r xaltalarda yoki bog‘lamlarda osib saqlanishi mumkin. Ularni vaqti-vaqti bilan yaxshi shamollatish muhimdir.

Ko‘katlar va o‘simliklar

Saqlash harorati: 0...+4°C.

Muzlatish usuli: Ko‘katlarni muzlatgichda nam qog‘ozga o‘rab, plastik paketga solib saqlash mumkin. Uzoq muddat saqlash uchun ko‘katlarni mayda to‘g‘rab, paket yoki konteynerlarga solib muzlatib qo‘yish yaxshiroqdir.

Konservatsiya va quritish

Konservatsiya

Konservatsiya — sabzavotlar va mevalarning ta’mi va foydali xususiyatlarini uzoq vaqt saqlab qolishning eng yaxshi usullaridan biridir. Konservatsiyaning asosiy usullari:

Tuzlangan va marinadlangan sabzavotlar: bodring, pomidor, karam. Kompotlar va murabbolar: rezavorlar va mevalardan tayyorlanadi.

Lecho va adjika.

Quritish

Quritish olma, nok, rezavorlar, ko‘katlar va sabzavotlar uchun juda mos keladi. Mahsulotlarni quritishga to‘g‘ri tayyorlash muhim — yaxshilab yuvish, mayda bo‘laklarga bo‘lish va maxsus quritgichda yoki quyoshda quritish lozim.

Hosilni bahorgacha to‘g‘ri saqlash diqqatli yondashuvni va ba’zi qoidalarga rioya qilishni talab qiladi.

Mahsulot turiga qarab mos usulni tanlash, to‘g‘ri tayyorlash va saqlash sharoitlari hosilingizni uzoq vaqt yangi va mazali holda saqlab qolishga yordam beradi. Mehnatingiz mevalaridan yil bo‘yi bahramand bo‘ling va mahsulotlarning buzilishini oldini olish uchun ularni vaqti-vaqti bilan tekshirib turing.