Nima sababdan buyraklar og‘riydi: sabablari, alomatlari, nima qilish kerak

Buyraklar nega og‘riydi?

Buyrak og‘rig‘iga sabab bo‘ladigan sabablar ko‘p. Quyida eng asosiylarini keltirib o‘tamiz:

• Buyrak toshlari. Buyraklar yoki siydik yo‘llarida minerallar va tuzlar yig‘ilishi natijasida qattiq kristallik to‘planishlar hosil  bo‘lishi.

• Piyelonefrit. Buyrakning yallig‘lanishiga sabab bo‘ladigan bakterial infeksiya bo‘lib, u o‘tkir yoki surunkali bo‘lishi mumkin.

• Glomerulonefrit. Buyraklarning filtrlash birliklari (glomerul) yallig‘lanishi,  infeksiyalar, autoimmun kasalliklar va boshqa sabablarga ko‘ra yuzaga keladi.

• Buyrak yetishmovchiligi: Buyraklar qondan chiqindilar va suyuqlikni samarali filtrlash qobiliyatini yo‘qotadigan surunkali kasallik.

• Buyrak kolikasi. Buyrak toshining  harakatlanishi natijasida yuzaga keladigan o‘tkir og‘riq.
  Siydik chiqarish yo‘llari infektsiyasi (SIY): Buyrakka tarqalishi mumkin bo‘lgan urinogenital tizimdagi infektsiyasi.

• Buyrak kistalari: Buyraklarda og‘riq va noqulayliklarni keltirib chiqaradigan bezarar o‘smalar.
  Buyrak jarohatlari. O‘pkaga urilgan zarba yoki shikastlanishi og‘riq va funktsional buzilisharga olib kelishi mumkin.

• Buyrak polikistozi. Buyraklarda ko‘plab kistalarning paydo bo‘lishiga sabab bo‘ladigan genetik kasallik.

Buyraklar qanday og‘riydi?

Buyrak og‘rig‘i bilan birga bo‘ladogan alomatlar sababiga qarab farqlanishi mumkin. Quyidagi asosiy belgilarga e’tibor berish kerak:

• Bel sohasidagi og‘riq: Ko‘pincha og‘riq bel sohasida, belning biroz yuqorisida, chap yoki o‘ng tomonda yoki ikkala tomonda ham bo‘lishi mumkin.

• Peshob qilishdagi noqulaylik: siyish vaqtida og‘riq, kuyish yoki qiyinchiliklar buyrakda muammolar mavjudligini ko‘rsatishi mumkin.

• Peshobdagi o‘zgarishlar: siydikning rangi, konsistentsiyasi va hidi o‘zgarishi mumkin. Siydikda qon yoki cho‘kindilar paydo bo‘lishi mumkin.

• Tez-tez peshob qilish. Siydik chiqarish chastotasining ortishi, ayniqsa, kechasi, buyrak muammolaridan dalolat berishi mumkin.

• Shishish: tanadagi suyuqlik to‘planishi natijasida yuz, qo‘llar yoki oyoqlarda shish paydo bo‘lishi mumkin.

• Isitma va qaltirash. Yuqori isitma va qaltiroq buyraklarda yallig‘lanish jarayonini ko‘rsatishi mumkin.

• Umumiy zaiflik va charchoq. Energiyaning kamayishi, charchoq, zaiflik buyrak kasalliklarida bo‘lishi mumkin.

• Ko‘ngil aynishi va qusish. Bu belgilar buyraklarning zararlanishi yoki zaharlanishi natijasida yuzaga kelishi mumkin. 

Buyrak og‘riganda nima qilish kerak?

Agar buyraklarda og‘riq his qilsangiz, ushbu bosqichlarga amal qilish muhimdir:

• Shifokorga murojaat qiling. Og‘riqning aniq sababini aniqlash uchun tibbiy yordam oling.
  Alomatlaringiz haqida ma’lumot to‘plang. Shifokorga o‘z alomatlaringiz, ularning intensivligi, davomiyligi va xususiyatlari haqida ma’lumot bering.

• Zarur tekshiruvlardan o‘ting. Shifokoringiz sizga og‘riq sababini aniqlash uchun peshob, qon tahlillari, buyraklar ultratovush tekshiruvi yoki boshqa diagnostik usullarni tayinlashi mumkin.

• Shifokor tavsiyalariga rioya qiling. Agar sizda buyrak kasalligi tashxisi qo‘yilgan bo‘lsa, shifokorning barcha ko‘rsatmalariga amal qilish, jumladan dorilarni qabul qilish juda muhim.

• Ko‘p suv iching. Organizmingizni yetarlicha suyuqlik bilan ta’minlash, buyraklarning samarali ishlashini qo‘llab-quvvatlash va toshlarning hosil bo‘lish xavfini kamaytiradi.

• Tuz va yuqori oqsilli mahsulotlarni iste’mol qilmang. Buyragingizdagi yukni kamaytirish uchun tuz va oqsil iste’molini kamaytiring.

• Qon bosimi va qondagi qand miqdorini muntazam tekshirib turing. Yuqori qon bosimi va qandli diabet buyraklarga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin, shuning uchun ularni doim nazorat qilish muhim.

• Potentsial xavf omillaridan qoching: spirtli ichimliklarni iste’mol qilishni kamaytiring, chekishni tashlang va shifokor tomonidan buyurilmagan nefrotoksik dorilarni qabul qilmang.

Qachon darhol tibbiy yordamga murojaat qilish kerak?

Quyidagi hollarda zudlik bilan tibbiy yordam ko‘rsatilishi talab etiladi:

• Kuchli va to‘satdan paydo bo‘lgan og‘riq: Kutilmagan va intensiv bel sohasidagi og‘riq buyrak kolikasi yoki boshqa jiddiy jarayon mavjudligini ko‘rsatishi mumkin.

• Siydikda qon mavjudligi. Siydikda qon borligi xavotirli alomat bo‘lib, zudlik bilan tibbiy tekshiruv o‘tkazishni talab qiladi.

• Isitma va qaltiroq. Yuqori isitma va qaltiroq buyrak infektsiyasi yoki boshqa jiddiy yallig‘lanish jarayoni mavjudligini ko‘rsatishi mumkin.

• Tushunarsiz umumiy zaiflik va hushdan ketish. Tushunarsiz sabab bilan tez-tez hushdan ketish, holsizlik va zaiflik buyrak yetishmovchiligini ko‘rsatishi mumkin.

• Shishlar va nafas olishda qiyinchiliklar. Yuz, qo‘l yoki oyoqlarning to‘satdan shishishi, nafas olish qiyinligi yurak yetishmovchiligi yoki buyrak yetishmovchiligidan dalolat berishi mumkin.

• Bel sohasidagi jarohatlar: Bel sohasidagi har qanday jarohat yoki shikastlanishlar mutaxassis tomonidan zudlik bilan ko‘rib chiqilishi kerak.

• Og‘riq qoldiruvchi dorilar bilan kamaymaydigan uzoq muddatli og‘riqlar. Agar og‘riq dori qabul qilinganidan so‘ng ham kuchayib boraversa, o‘z vaqtida shifokorga murojaat qilish kerak.

Buyrak og‘rig‘i – jiddiy alomat bo‘lib, uni e’tiborsiz qoldirmaslik kerak. Buyrak og‘rig‘ining sabablari turlicha bo‘lib, siydik chiqarish tizimining infektsiyalari, toshlar mavjud bo‘lishi va boshqa kasalliklarni o‘z ichiga olishi mumkin. Agar sizda buyrak og‘rig‘i belgilari paydo bo‘lsa, o'z vaqtida tashxis qo‘yish va davolanish uchun shifokorga murojaat qilish kerak. Tavsiyalar va profilaktika choralariga rioya qilish buyraklar salomatligini saqlash va jiddiy asoratlarning oldini olishga yordam beradi. O‘z sog‘lig‘ingizga to‘g‘ri munosabatda bo‘lish uzoq va qulay hayot kaliti ekanligini unutmang.