03.10.2024
Nima uchun jigar og‘riydi va nima qilish kerak?
Muallif
Ismoil Azimov
Jigar bizning tanamizdagi eng yirik va muhim organlardan biri bo‘lib, ko‘plab hayotiy vazifalarni bajaradi. Afsuski, jigardagi og‘riqlar turli kasalliklar va buzilishlardan darak berib, jiddiy muammoga aylanishi mumkin. Ushbu maqolada biz jigarda og‘riqning asosiy sabablari, ushbu og‘riqlar bilan birga keladigan alomatlar va davolash va oldini olishning eng samarali usullarini ko‘rib chiqamiz.
Jigarda og‘riqning asosiy sabablari:
- Gepatit. Bu infeksiyalar (gepatit A, B, C viruslari) yoki alkogol yoki dorilar kabi toksik moddalar tufayli yuzaga keladigan jigar yallig‘lanishidir.
- Jigarning yog‘ bosishi. Jigarda ortiqcha yog‘ to‘planib qolishi (yog‘li gepatoz) a’zoning ishini izdan chiqarib, og‘riqqa sabab bo‘lishi mumkin.
- Jigar sirrozi. Uzoq davom etgan yallig‘lanish va jigarning zararlanishi chandiq to‘qima hosil bo‘lishiga va sirrozga olib kelishi mumkin, bu esa organ faoliyatini jiddiy ravishda yomonlashtiradi.
- O‘t pufagidagi toshlar. Agar toshlar o‘t yo‘lini to‘sib qo‘ysa, bu jigar sohasida og‘riq chaqirishi mumkin.
- Infeksiyalar va parazitlar. Bakterial va parazitar infeksiyalar jigar hujayralarini zararlashi mumkin.
- Toksik ta’siri. Alkogolni uzoq vaqt iste’mol qilish, dorilarni noto‘g‘ri qabul qilish va kimyoviy moddalar ta’siri jigarga zarar yetkazishi mumkin.
Jigar og‘rig‘i bilan birga keladigan alomatlar:
- O‘ng qovurg‘alar ostida og‘riq yoki og‘irlik hissi.
- Ko‘ngil aynishi va qusish.
- Teri va ko‘z oqsillarining sarg‘ayishi (sariq).
- Kuchli charchoq.
- Ishtaha va vaznning yo‘qolishi.
- Siydikning rangi qorayishi.
Jigar og‘rig‘ida nima qilish kerak:
- Shifokorga murojaat qiling. Faqat mutaxassis og‘riqning sababini aniq tashxislashi va tegishli davolashni tayinlashi mumkin.
- Tahlillarni topshiring. Shifokor tashxisni aniqlashtirish uchun qon tahlili, qorin bo‘shlig‘i ultratovush tekshiruvi, MRT yoki jigar biopsiyasini tayinlashi mumkin.
- Belgilangan davolanishga rioya qiling. Og‘riqning sababiga qarab, davolash antibiotiklar, virusga qarshi dorilar, gepatoprotektorlar, parhezdagi o‘zgarishlar va hatto jarrohlik aralashuvlarni o‘z ichiga olishi mumkin.
- Yashash tarzini o‘zgartiring. Spirtli ichimliklardan voz kechib, to‘g‘ri ovqatlanishga rioya qiling, yog‘li va o‘tkir ovqatlarni ortiqcha yeyishdan saqlaning.
- Gigiyena va profilaktika choralariga rioya qiling. Bu infeksion gepatitning oldini olishga yordam beradi. Emlash ham samarali profilaktik chora hisoblanadi.
Jigar kasalliklari profilaktikasi:
- To‘g‘ri ovqatlanish. Ratsioningizga sabzavotlar, mevalar, yog‘siz oqsillar, butun donlarni qo‘shing va alkogolni chiqarib tashlang.
- Sog‘lom vaznni saqlash. Organizmda ortiqcha yog‘ yog‘li gepatoz va jigarning boshqa kasalliklariga olib kelishi mumkin.
- Muntazam jismoniy mashqlar. Ular vaznni nazorat qilish va umumiy salomatlikni yaxshilashga yordam beradi.
- Xavfsiz xulq-atvor. Oziq-ovqat mahsulotlari va suvning tozaligini kuzatib boring, tasodifiy jinsiy aloqa va sterillanmagan ignalar bilan inyeksiya qilishdan saqlaning.
Jigar ko‘plab muhim funksiyalarni bajaradigan a’zodir, shuning uchun unga alohida e’tibor berish kerak. Agar sizda jigar sohasida og‘riq paydo bo‘lsa, shifokorga borishni kechiktirmang. Erta tashxis qo‘yish va o‘z vaqtida davolash jiddiy asoratlarning oldini olishga va a’zo salomatligini saqlashga yordam beradi.