Qon bosimiga qarshi samarali dorilar: nimani tanlash kerak va qanday tejash mumkin
Gipertoniya sog‘likka jiddiy tahdid solib, insult va infarkt kabi kasalliklarga olib keladi. Bugungi kunda qon bosimini pasaytirish uchun ko‘plab preparatlar mavjud. Qanday qilib eng mos keladiganini tanlash va shu bilan birga katta mablag‘ sarflamaslik kerak? Yangi avlodning eng yaxshi preparatlari, ularning xususiyati va davolanishda tejamkorlik qilish bo‘yicha tavsiyalarni ko‘rib chiqamiz.
Gipertoniya nima va u nega xavfli?
Gipertoniya – bu doimiy ravishda oshirilgan arterial bosim bilan tavsiflanadigan surunkali kasallik. Gipertoniya xavfi shundaki, u jiddiy asoratlar, masalan, insult va miokard infarkti kabi holatlarga olib kelishi mumkin. Oshirilgan qon bosimi qon tomirlarini jarohatlashi mumkin, bu esa ularning to‘silish yoki yorilish kabi muammolarni keltirib chiqarishi mumkin. Shuning uchun gipertoniyani erta bosqichda aniqlash va davolash muhimdir.
Yuqori qon bosimi uchun dorilarning asosiy guruhlari qanday?
Yuqori qon bosimiga qarshi dorilar bir nechta asosiy guruhlarga bo‘linadi:
● APF (angiotenzin o‘zgartiruvchi ferment ingibitorlari) qon tomirlarini toraytiruvchi modda – angiotenzin ishlab chiqarilishini oldini oladi.
● BRA (angiotenzin II retseptorlari blokatorlari) retseptorlarni ingibitorlab, qon tomirlarini kengaytiradi.
● Kalsiy antagonistlari kalsiy ionlarining qon tomiri va miokard hujayralariga kirishini oldini oladi, arteriyalarni bo‘shashtiradi.
● Diuretiklar (siydik haydovchi dorilar) organizmdan ortiqcha suyuqlik va tuzlarni chiqarish orqali bosimni normallashtiradi.
● Beta-blokerlar yurakdagi stressni kamaytiradi va qon hajmini normallashtiradi.
Gipertoniya uchun eng mos dori-darmonlarni qanday tanlash kerak?
Eng mos dori-darmonlarni tanlash uchun bir nechta omillarga e’tibor berish muhim: gipertoniya darajasi, mavjud hamroh kasalliklar, yosh va preparatlarga individual reaksiya. Tibbiy tekshiruvdan o‘tish va shifokor bilan maslahatlashish tavsiya etiladi, shunda u minimal nojo‘ya ta’sirlar bilan eng samarali davolashni belgilaydi.
Gipertoniya dorilarining kombinatsiyasi kimga kerak?
Gipertoniya bilan kasallangan bemorlarning aksariyati, ayniqsa, og‘ir kasallik holatlarida dori kombinatsiyalari qo‘llanilishi kerak. Preparatlar kombinatsiyalari har birining dozasini kamaytirishga imkon beradi, bu esa nojo‘ya ta’sirlar xavfini kamaytiradi va sinergik ta’sirni ta’minlaydi, ya’ni arteriya bosimini samarali ravishda kamaytiradi.
Gipertoniya qanday sabablarga olib keladi?
Gipertoniya turli kasallik va holatlar fonida rivojlanishi mumkin, masalan, buyrak va qo‘sh bo‘g‘im kasalligi, qalqonsimon bez patologiyalari, ateroskleroz, nerv tizimining ortiqcha yuklanishi, ko‘p tuzli mahsulotlardan foydalanish, irsiyat, alkogolizm va tamaki chekish. Ko‘pincha gipertoniya ayollarda menopauza davrida va 60-65 yoshdan katta insonlarda rivojlanadi.
Qon bosimi qancha ko‘tarilganda shifokorga murojaat qilishim kerak?
Agar qon bosimi ko‘rsatkichlari normadan (120/80 mm sim) 15 birlikdan oshsa va quyidagi alomatlar kuzatilsa: kuchli bosh og‘rig‘i, ko‘rishning pasayishi, quloqlarda shovqin, nafas olishda qiyinchilik, yurakda og‘riq paydo bo‘lsa va yuzning ma’lum qismida sezuvchanlik yo‘qolsa, ko‘ngil aynishi, og‘iz qurishi, nutqning buzilishi kabi alomatlarda shifokor yordami zarur.
Bunday hollarda jiddiy asoratlarning oldini olish uchun zudlik bilan tibbiy yordamga murojaat qilish muhimdir.
Gipertoniyani davolashda turmush tarzi qanday rol o‘ynaydi?
Turmush tarzi gipertoniyani davolashda muhim rol o‘ynaydi. Ovqatlanishni o‘zgartirish (tuz, yog‘, alkogol iste’molini kamaytirish), jismoniy faollikni oshirish, stress darajasini pasaytirish, tamakidan voz kechish va normal vaznni saqlash tavsiya etiladi. Ushbu chora-tadbirlar qon bosimini sezilarli darajada pasaytirish va umumiy salomatlikni yaxshilashga yordam berishi mumkin.
Gipertoniya uchun dori-darmonni tejashning qanday usullari mavjud?
Dorining narxini tejash uchun brend dori-darmonlarining analoglari (jenriklar)ni tanlashingiz mumkin, ular bir xil faol moddaga ega, lekin arzonroq bo‘ladi. Shuningdek, dorixonadagi chegirma va aksiyalarni kuzatib turish, dorilarni katta qadoqlarda sotib olish foydali bo‘lishi mumkin, bu esa bir dozasini olishga qaraganda arzonroq bo‘ladi. Dori-darmonlarni jenriklar bilan almashtirishdan oldin shifokor bilan maslahatlashishni unutmang.
Gipertoniyani davolashni boshlashdan oldin nima uchun shifokor bilan maslahatlashish muhim?
Gipertoniyani o‘zboshimchalik bilan davolash yaramaydi, chunki noto‘g‘ri tanlangan davolash jiddiy asoratlarni keltirib chiqarishi mumkin. Shifokor zarur tekshiruvlarni o‘tkazadi, tahlil natijasi va organizmning individual xususiyatlarini baholab, eng samarali va xavfsiz terapiyani belgilaydi. Faqat professional yondashuv nojo‘ya ta’sirlar xavfi va qon bosimini doim jiddiy nazorat qilishni oldini olishga yordam beradi.
