Dekret to‘lovlarini qanday hisoblash kerak: ota-onalar uchun bosqichma-bosqich ko‘rsatma
O‘zbekistonlarda dekret to‘lovlarini hisoblash – bu homilador ayollar va yosh onalar uchun nafaqa to‘lash qoidasi va davlat qonunchiligini tushunishni talab qiladigan vazifa. Ushbu maqolada O‘zbekistonda dekret to‘lovlarini hisoblash uchun asosiy qadam va talablarni ko‘rib chiqib, hisoblash misollarini keltiramiz.
Dekret to‘lovlari nima?
Dekret to‘lovlari – bu homiladorlik va tug‘ish nafaqasi bo‘lib, bu ayolga tug‘ishdan so‘ng tiklanish muddati davomida to‘lanadi. O‘zbekistonda ular ikki davrga bo‘linadi:
● Tug‘ilishdan oldingi davr – 70 taqvim kuni.
● Tug‘ilgandan keyingi davr – 56 yoki 70 taqvim kuni (tug‘ilishdagi murakkablik yoki ko‘p farzandli homiladorlikka qarab).
Dekret to‘lovlarini olishga kimlar huquqli?
Quyidagi shartlarga javob beradigan ayollar dekret to‘lovlarini olish huquqiga ega:
● Rasmiy ravishda ish bilan ta’minlanganlar – mehnat shartnomasi bo‘yicha ishlaydiganlar.
● Davlat yoki xususiy korxonalarda ish boshlaganlar.
● Ijtimoiy fondlarga majburiy badallarni to‘laydigan yakka tartibdagi tadbirkorlar.
Dekret to‘lovlari qanday hisoblanadi?
Hisob-kitoblarni boshlashdan oldin, so‘nggi 12 oy ichida o‘rtacha daromad haqida ma’lumot to‘plash kerak. Hisoblash asoslari:
● O‘rtacha kunlik daromad – oxirgi 12 oydagi daromad miqdorini ushbu davrdagi taqvim kunlar soniga bo‘lish yo‘li bilan aniqlanadi.
● Dekret to‘lovlari miqdori – o‘rtacha kunlik daromadni tug‘ruq ta’til kunlari soniga ko‘paytirish yo‘li bilan hisoblanadi.
Dekret to‘lovlarini hisoblash misoli
Oylik maoshi 3 000 000 UZS bo‘lgan ishchini misol tariqasida ko‘rib chiqamiz:
12 oy davomida jami daromad: 3 000 000 UZS × 12 oy = 36 000 000 UZS.
O‘rtacha kunlik ish haqi: 36 000 000 UZS / 365 kun ≈ 98 630 UZS.
Tug‘ilgunga qadar onalik to‘lovlar miqdori (70 kun): 98 630 UZS × 70 ≈ 6 904 100 UZS.
Tug‘ilgandan keyin tug‘ruq to‘lovlar miqdori (56 kun): 98 630 UZS × 56 ≈ 5 526 280 UZS.
Dekret to‘lovining yakuniy summasi: 6 904 100 UZS + 5 526 280 UZS = 12 430 380 UZS
Agar ayolda tug‘ruq payti asorat yoki ko‘p homiladorlik bo‘lsa, tug‘ruqdan keyingi asosiy davrga (56 kun) yana 14 kun qo‘shiladi: 98 630 UZS × 70 kun ≈ 6 904 100 UZS (56 kun o‘rniga).
Dekret to‘lovini qanday olish mumkin?
Kerakli hujjatlarni to‘plash:
● Homiladorlik va muddatni tasdiqlovchi shifokorning tibbiy guvohnomasi (mehnatga layoqatsizlik guvohnomasini olish uchun).
● Pasport va soliq to‘lovchining identifikatsiya raqami (INN).
● Mehnat daftarchasi (yoki bandligini tasdiqlovchi boshqa hujjat).
Ariza yozish:
Ish joyiga murojaat qilishda tibbiy ma’lumotnoma va boshqa zarur hujjatlar ilova qilinadi.
Arizada tug‘ruq ta’tilini berish va to‘lovlarini hisoblash to‘g‘risida so‘rov ko‘rsatilishi kerak.
Hujjatlarni kadrlar bo‘limiga topshirish:
Ish beruvchi hujjatlarni tekshirib, tug‘ruq ta’tilini berish to‘g‘risida buyruq chiqaradi.
Hujjatlar tug‘ruq to‘lovlarini hisoblash va to‘lovlar uchun buxgalteriya bo‘limiga o‘tkaziladi.
O‘zbekistonda dekret to‘lovlarini hisoblash – bu diqqat va qonunchilikning barcha qoida va me’yorlariga aniq rioya qilishni talab qiladigan jarayon. To‘lovlarni olish va homiladorlik hamda tug‘ish davrida moliyaviy barqarorlikni ta’minlash uchun hisoblash bo‘yicha tavsiya va misollarimizga amal qilishingizni tavsiya qilamiz. Sizga tinchlik va sihat-salomatlik tilaymiz!
