May oyida dollar kursi qanday o‘zgarishlarga uchradi?


O‘zbekiston valyutasining 2025-yil may oyi davomidagi harakatlariga qaraganda, so‘m AQSh dollariga nisbatan biroz kuchaydi. Markaziy bank ma’lumotlariga tayanib, bu holat Spot nashri tomonidan tahlil qilindi.
May oyida so‘m dollar kursiga nisbatan 164,9 so‘mga (yoki 1,28%) mustahkamlandi va rasmiy kurs 12 768,26 so‘m etib belgilandi. Oy davomida dollar kursi 12 900 so‘mlik ko‘rsatkichdan yuqorida saqlanib turgani kuzatildi. 17-apreldan keyin ilk bor dollar 12 980 so‘m darajasidan oshdi. Biroq oyning so‘nggi kunlarida, ya’ni 27–30-may oralig‘ida so‘m keskin mustahkamlanib, 170 so‘mdan ortiq qiymatga ega bo‘ldi va 4-oktabr 2024-yildan beri eng yuqori darajaga chiqdi.
Tijorat banklaridagi holatga ko‘ra, ko‘pchilik moliyaviy muassasalarda dollar kursi 12 800 so‘mdan past darajada qoldi. Eng yuqori xarid qiymatini esa Biznesni rivojlantirish banki taklif etdi. Ipak Yo‘li va Davr bank dollarning xaridini 12 870–12 900 so‘m oralig‘ida amalga oshirmoqda. Asia Alliance Bank, Madad Invest Bank, Poytaxt bank va Xalq banki esa eng foydali — 12 830 so‘mlik sotish narxini taklif qildi.
Yil boshidan buyon, ya’ni 2024-yil yanvaridan hisoblaganda, so‘mning umumiy qadrsizlanishi 4,71% yoki 581,78 so‘m atrofida bo‘lgan. Ammo shu bilan birga, bu vaqt oralig‘ida milliy valyuta kursi 1,18%, ya’ni 152,22 so‘mga mustahkamlangani ham qayd etildi.

May oyi avvalida Markaziy bank raisi o‘rinbosari Abror Mirzo Olimov Spot’ga bergan izohida so‘mning barqarorligiga ta’sir qilayotgan omillarni tushuntirib o‘tdi.
Uning ta’kidlashicha:
- Birinchi sabab — xorijdan kelayotgan pul o‘tkazmalarining hajmi oshgan.
- Ikkinchi omil — to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar hajmining ko‘payishi.
- Uchinchidan, yil boshidagi import hajmi unchalik katta o‘sish ko‘rsatmadi, bu ham barqarorlikda muhim rol o‘ynadi.
Bundan tashqari, oltinni hisobga olmagan holda tovar eksportining ortishi ham milliy valyutani qo‘llab-quvvatladi.
2024-yil birinchi choragi yakunlariga ko‘ra, transchegaraviy pul o‘tkazmalari 30% ga oshib, \$14,8 mlrdni tashkil qilgan. To‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar esa **53,3% o‘sish bilan \$11,9 mlrd**ga yetgan.