Ўзбекистон жамоаси TechWomen дастурида ғалаба қозонди

Ўзбекистон жамоаси 2024 йилнинг сентябридан октабригача ижтимоий лойиҳа устида ишлаш доирасида TechWomen дастурида ғалаба қозонди.

Қайд этилишича, жамоа 9 йиллик иштироки давомида биринчи марта ғалаба қозонди ва ўз лойиҳасини ривожлантиришни давом эттиради. Лойиҳа «Болажоним» деб номланиб, аутизм спектри бузилиши ҳақида ота-оналарнинг хабардорлигини оширишга қаратилган.

Ўзбекистонда аутизм спектри бузилишини (АСБ) эрта ташхислаш хабардорликнинг пастлиги, мутахассисларнинг етишмаслиги ва ижтимоий стигма туфайли қийинчиликларга дуч келмоқда. Бу одатда 5 ёшдан кейин кеч аниқланишга олиб келади, натижада даволаш имкониятлари чекланади. Оқибатда аутизм билан касалланган болалар ривожланишдан орқада қолиб, уларнинг жамиятга ва меҳнат фаолиятига мослашуви қийинлашади.

АҚШ маълумотларига кўра, ҳар 36 боладан биттаси аутизм хавфи остида (Марказий Осиё учун маълумотлар мавжуд эмас). Эрта ташхис қўйиш жамиятга муваффақиятли мослашиш имкониятини 66,67 фоизга оширади. Ўзбекистонда, айниқса қишлоқ жойларда соғлиқни сақлаш инфратузилмасининг чекланганлиги ва аутизмни ташхисловчи мутахассисларнинг етишмаслиги вазиятни янада мураккаблаштирмоқда. Кўпчилик ота-оналар стигма туфайли ёрдам сўрашга ботинмайди.

«Болажоним» лойиҳаси ота-оналарга Telegram орқали ўзбек тилида М-CHAT-R/F усули ёрдамида скринингдан ўтишни таклиф этади. Оддий тест аутизм хавфини аниқлаш ва кейинги қадамларни белгилаш имконини беради. Лойиҳанинг асосий қийинчилиги — чекка ҳудудларни қамраб олишдир.

Лойиҳа 400 бола учун хусусий клиникадаги пилот лойиҳа билан бошланади, сўнгра 5 та давлат клиникасига кенгайтирилиб, кейинчалик миллий миқёсда жорий этилади. 2026 йилгача лойиҳанинг барқарорлиги учун телетиббиёт ва пуллик маслаҳатларни ўз ичига олган тўлақонли иловани ишга тушириш режалаштирилмоқда.

TechWomen — STEM (фан, технология, муҳандислик, математика) соҳаларидаги қизлар ва аёллар учун профессионал алмашинув дастури бўлиб, унда иштирокчилар 5 ҳафта давомида Америка компанияларида амалиёт ўтайди ва ўз мамлакатлари учун ижтимоий лойиҳа устида ишлайди.