Кредит рейтингни қандай яхшилаш мумкин: маслаҳат ва тавсиялар

Кредит рейтинги нима?

Кредит рейтинги – бу кредит тарихи ва қарзларни бошқариш қобилиятингизни акс эттирувчи рақамли кўрсаткич. Equifax, Experian ва TransUnion каби кредит бюролари кредит ҳисобларингиз, тўлов интизоми ва бошқа молиявий параметрлар асосида рейтингингизни ҳисоблаш учун турли алгоритмлардан фойдаланади. Юқори кредит рейтинги кўпроқ молиявий имконият ва қулай шартларга эга бўлиш имконини беради.

Кредит рейтингига таъсир қилувчи асосий омиллар

●  Тўловлар тарихи: Кредит, ҳисоб ва бошқа мажбуриятлар бўйича тўловларингизнинг мунтазам ва ўз вақтида амалга оширилиши.

●  Қарз суммаси: Барча кредит ҳисоблари бўйича умумий қарз ва унинг мавжуд кредит лимити билан нисбати (маълум бир кредитдан фойдаланиш даражаси).

●  Кредит тарихининг давомийлиги: Кредит ҳисобларингизнинг мавжудлик муддати ва фаол ҳисобларнинг ўртача ёши.

●  Янги кредитлар: янги ҳисоб рақамларини очиш ва кредит олиш учун сўровлар.

●  Кредит микси: Кредит ҳисобларининг турли хил турлари (масалан, кредит карта, ипотека, автокредитлар).

Кредит рейтингини яхшилаш бўйича маслаҳат ва тавсиялар

  1. Ҳисоб-китоб ва қарзларни ўз вақтида тўлаш

●  Тўловларни ўз вақтида тўланг: мунтазам ва ўз вақтида тўловлар кредит балини яхшилашнинг энг муҳим омилларидан биридир. Белгиланган муддатларни ўтказиб юбормаслик учун эслатма ёки автоматик тўловларни ўрнатинг.

●  Кечикишдан сақланинг: ҳатто бир неча кунга кечикиш, рейтингингизни сезиларли даражада пасайтириши мумкин. Агар молиявий қийинчиликлар юзага келса, кредиторлар билан боғланиб, қарзни қайта тузиш мумкин бўлган шартларини муҳокама қилинг.

2. Қарз даражасини пасайтириш

●  Қарзларни тўлаш: энг юқори фоиз ставкаларига эга бўлганлардан бошлаб фаол қарзларни аста-секин тўланг.

●  Кредитдан фойдаланиш даражасини кузатиб боринг: мавжуд кредит лимитининг 30 фоизидан кам миқдорда фойдаланиш тавсия этилади. Мунтазам тўлов ва кредит лимитини ошириш бу нисбатни камайтиришга ёрдам беради.

3. Кредит тарихини узайтиринг

●  Эски ҳисобларни ёпманг: эски кредит ҳисобварақлари кредит балингизга ижобий таъсир кўрсатади, чунки улар кредит тарихининг давомийлигини оширади.

●  Ҳисоблардан мунтазам фойдаланиш: барча кредит ҳисобларингиздан фаол фойдаланинг, аммо буни масъулият билан бажаринг. Ҳатто ўз вақтида тўланган кичик, мунтазам харидлар ҳам рейтингингизни яхшилаши мумкин.

4. Янги кредитлар билан эҳтиёт бўлинг

●  Камроқ кредит сўровлари: тез-тез кредит сўровлари молиявий қийинчилик ва рейтингингизга салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Сўровни фақат керак бўлганда юборинг.

●  Кредитларни онгли равишда танланг: расмий сўровни топширишдан олдин қандай шартларга ишонишингиз мумкинлигини тушуниш учун олдиндан малака функциясидан (soft inquiry) фойдаланинг.

5. Кредит портфелининг хилма-хиллиги

●  Кредит турларини аралаштиринг: кредит маҳсулотларида хилма-хилликка эга бўлиш (кредит карта, ипотека кредити, автокредитлар) рейтингингизга ижобий таъсир кўрсатиши ва ҳар хил турдаги қарзларни бошқариш қобилиятингизни намойиш қилиши мумкин.

●  Кредитлардан масъулият билан фойдаланинг: фақат ҳақиқатан ҳам зарур ва ўз вақтида тўлай оладиган кредитларни танланг.

6. Кредит ҳисоботининг мунтазам мониторинги

●  Ҳисоботни мунтазам текшириб туринг: йилига камида бир марта кредит ҳисоботингизни текширинг. Бу тараққиётингизни кузатиш ва хато ёки фирибгарликларни аниқлашга ёрдам беради.

●  Хатоларни тузатиш: агар ҳисоботингизда хатоларни топсангиз, дарҳол кредит бюросига мурожаат қилинг ва вазиятни тўғрилаш учун далилларни тақдим этинг.

7. Бюджетни белгиланг ва унга риоя қилинг

●  Бюджет яратинг: барча даромад ва харажатларингизни ўз ичига олган бюджетни ишлаб чиқинг. Бу молиявий аҳволингизни назорат қилиш ва ортиқча қарзлар тўпланишидан қочишга ёрдам беради.

●  Режага риоя қилинг: ишлаб чиқилган бюджетга риоя қилинг ва шошилинч харидлардан қочинг. Харажатларни назорат қилиш молиявий барқарорликнинг калитидир.

8. Кредит карталаридан фойдаланишни оптималлаштириш

●  Тўловларни ойда бир неча марта амалга оширинг: Кредит карталарига тўловларни бир ой давомида бир неча бўлакларга бўлинг. Бу ҳисоб-фактура даврида қарзнинг кредит лимити билан нисбати пастроқ бўлишини таъминлайди.

●  Кичик харидлар учун карталардан фойдаланинг: Кредит карталарини кичик ва мунтазам харидлар учун ишлатиб, уларни ўз вақтида тўлаш кредит рейтингингизни яхшилашга ёрдам беради.

Кредит рейтингини яхшилаш — бу бир марталик жараён эмас, балки молиявий интизомни кетма-кет ва мунтазам равишда риоя қилишдир. 

Ҳар бир ижобий қадам сизни мақсадингизга яқинлаштиради ва қулай молиявий имкониятларга эга бўлиш имконини беради. Ушбу тавсияларга амал қилиб, кредит рейтингингизни ошириш ва барқарор молиявий келажакни таъминлашингиз мумкин.