Serotonin: baxt gormoni haqida nimalarni bilish kerak va uni qanday oshirish mumkin

Serotonin nima?

Serotonin – bu kimyoviy modda bo‘lib, u miya faoliyatida neyromediator, organizmda esa gormon sifatida ishtirok etadi. U asab impulslari uzatilishida, hissiy reaksiyalarni boshqarishda va hattoki ovqat hazm qilish hamda tana haroratini tartibga solishda ham muhim rol o‘ynaydi.

Ko‘pchilik o‘ylaganidek serotonin faqat miyada emas, balki taxminan 90 foizi ichakda ishlab chiqariladi. Aynan markaziy asab tizimidagi serotonin quvonch, osoyishtalik va mamnunlik hissini beradi.

Serotonin yetishmovchiligi: belgilari

Serotonin darajasining pastligi bir qator noxush alomatlarga sabab bo‘lishi mumkin. Ularning ayrimlari:

• tushkun kayfiyat, xavotir;
• doimiy charchoq;
• uyqusizlik yoki tunda tez-tez uyg‘onish;
• jahl, asabiylik;
• shirinlik va uglevodlarga ishtaha oshishi;
• jinsiy istakning pasayishi.

Agar siz bu belgilarni o‘zingizda sezgan bo‘lsangiz, ehtimol organizmingizda serotonin yetarli emasdir.

Serotoninni tabiiy yo‘l bilan qanday oshirish mumkin?

Baxt gormonini oshirish uchun dori-darmon shart emas – turmush tarzini o‘zgartirish kifoya. Quyida serotoninni tabiiy yo‘l bilan oshirishda 5 ta samarali usulni keltiramiz:

Ko‘proq quyosh nuri

Quyosh nuri miyadagi serotonin ishlab chiqarilishini faollashtiradi. Har kuni 15-30 daqiqa quyoshda sayr qilish kayfiyatingizni sezilarli darajada yaxshilaydi.

To‘g‘ri ovqatlanish

Serotonin ishlab chiqarilishi uchun triptofan nomli aminokislota kerak. U quyidagi mahsulotlarda mavjud:

• kurka go‘shti,
• tuxum,
• pishloq,
• banan,
• yong‘oqlar,
• suli yormasi.

Jismoniy faollik

Muntazam jismoniy mashqlar (ayniqsa yugurish, suzish, raqs) serotonin darajasini oshiradi va ruhiy holatni yaxshilaydi.

Ijobiy muloqot va minnatdorchilik

Emotsional aloqalar, iliq so‘zlar, quchoqlashish va minnatdorchilik bildirish ham serotoninning ko‘payishiga hissa qo‘shadi. Ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash kuchli “antidepressant” hisoblanadi.

Meditatsiya va nafas mashqlari

Hushyorlikni oshirish va chuqur nafas olish orqali stress gormoni – kortizol darajasini pasaytirish va serotonin ishlab chiqarilishini kuchaytirish mumkin.

Serotonin tabletkalari

Og‘ir holatlarda, masalan, klinik depressiyada shifokorlar SSRI – selektiv serotonin qayta qabul qilinishining ingibitorlari deb ataluvchi dorilarni buyurishadi. Ular serotoninning miya hujayralaridagi kontsentratsiyasini oshiradi va kayfiyatni me’yorga keltiradi. Bunday preparatlarni o‘zboshimchalik bilan emas, faqat shifokor tavsiyasi bilan qabul qilish kerak.

Serotonin va dofamin: farqi nimada?

Serotonin – bu ichki osoyishtalik va barqaror baxt hissi uchun mas’ul. Dofamin esa qisqa muddatli zavq (masalan, mazali ovqat yoki ijtimoiy tarmoqdagi “layk”) va motivatsiyaga javobgar. Ular bir-birini to‘ldiradi, ammo vazifalari turlicha.

Serotonin – bu oddiygina biokimyo emas. Bu bizni osoyishta, mamnun va baxtli qiladigan moddadir. Sog‘lom turmush tarzi, balansli ovqatlanish va ijobiy emotsional muhit serotonin darajasini barqaror ushlab turishga yordam beradi. Bu orqali esa har kuningiz baxtli o‘tadi.