«Бриллиант қўл» фильми қандай суратга олинган: тасвирга олиш жараёнидан расмлар ва 15 та қизиқарли факт

Бугун биз ушбу киноасарнинг қандай суратга олингани ва тасвирга олиш майдонида қандай қизиқарли воқеалар содир бўлганини билиб оламиз.

1. Фильм сюжетини Леонид Иовичга истеъдодли ёзувчи-сатирик Яков Костюковский таклиф қилган. У бир куни журналда қимматбаҳо тошларни гипс ичида олиб ўтувчи контрабандачилар ҳақидаги қизиқарли мақолани ўқиб қолган.

Бу ғоя ҳаммага маъқул бўлди ва суратга олиш гуруҳи ишга киришди. Шундай қилиб, совет киносининг олтин хазинасига кирган фильм сценарийси яратилди.

2. Фильмнинг бюджети анча чекланган эди, шунинг учун Туркияда суратга олиш учун маблағ етмади, унинг ўрнини Боку шаҳри эгаллади. Бироқ томошабин декорациялар шунчалик моҳирона ишлангани туфайли чет элда суратга олинганига чин дилдан ишонарди.

3. Бош қаҳрамон Семён Семёнович Горбунков роли махсус Юрий Никулин учун ёзилган. Никулин чалғимаслиги учун унга циркда ярим йиллик таътил беришди. Бу актёрнинг аввалги амплуасидан фарқ қиладиган янги образи эди. Фавқулодда вазиятларга тушиб қолган жуда ижобий оила бошлиғи ўзини ҳақиқий эркак сифатида намоён қилади.

Фильмда Никулинларнинг бутун оиласи қатнашди, унинг рафиқаси совет сайёҳлари гуруҳининг раҳбари ролини, ўғли Максим эса тўлқинлар устида юрган бола ролини ижро этди.

4. Семён Семёновичнинг рафиқасини Леонид Гайдайнинг хотини Нина Гребешкова ўйнади. Лекин у уй бошқарувчиси Варвара Сергеэвнанинг ёрқинроқ ролини ижро этишни истарди. Аммо эри бунга қатъиян қарши эди. У уй бошқарувчиси ролини «оловли аёл», яъни шундай бандершага ўхшаш аёл бажариши керак, деб ҳисобларди.

Нина Павловна Горбунковнинг рафиқасини аъло даражада ўйнаб, ҳақиқий аёл қандай бека бўлиши кераклигини ҳаммага кўрсатиб қўйди. Мухлислар ҳатто ҳазиллашиб, уни «СССРнинг 1-рақамли рафиқаси» деб аташди.

5. Эр-хотин Горбунковларнинг фарзандлари ролини Саша Лисютина ва Дима Николаев ижро этди. Саша учун бу кино дебюти эди, аммо Дима аллақачон кинода иш тажрибасига эга эди. Афсуски, 2011 йилда Александра оламдан ўтди. Қизчанинг овозини Клара Румянова берган, йигитча эса музқаймоқни аниқ мўлжалга олиши билан эсда қолди, аслида бу сут ва творог аралашмаси эди, чунки ҳақиқий музқаймоқ иссиқда эриб кетарди.

6. Геша ва Лелик, яъни Граф ва Механик жуфтлиги фильмнинг ҳақиқий безагига айланди. Лелик Гешага оталарча муносабатда бўларди, уларнинг экрандаги ўпишиши Леонид Брежневга ишора қилганини эслаш кифоя. Анатолий Папанов ва Андрей Миронов биринчи марта бирга экранга чиқишмаган эди.

Томошабинлар уларнинг «Автомобилдан эҳтиёт бўл» фильми тандемини жуда яхши қабул қилишганди. Гайдай янги фильмда нозик Граф билан қўпол Механик бир-бирига жуда мос тушишини тўғри ҳисоблаган. Фирибгар Геша ролида Георгий Вицин, Михаил Пуговкин ёки Рудольф Рудин пайдо бўлиши мумкинлигига ишониш қийин. Механикни эса ҳар икки ролга ҳам синов суратларига тушган ўша Пуговкин ижро этиши мумкин эди.

7. «Бриллиант қўл»да Мироновнинг қўшиқчи сифатидаги дебюти бўлиб ўтди. У «Омадсизлик ороли» қўшиғини аъло даражада куйлабгина қолмай, фильмни қизғин рақси билан ҳам безади.

Папанов рақс тушмасди, лекин актёр ўзининг ажойиб вокал қобилиятини намойиш этди. «Мен сизни учратдим» романсини эслайсизми?

8. Хорижлик контрабандачилар ролини моҳирона ижро этган Леонид Каневский ва Григорий Шпигелнинг жуфтлиги ҳам уларга тенг келди. Каневскийнинг айтишича, суратга олиш учун унга чиройли костюм тикишган, лекин у кадрда умуман кўринмаган. Шунинг учун ҳам актёр фақат шимда, бақувват қадди-қоматини намойиш этиб суратга тушган.

Айтганча, Каневский уч хил — актёр, каскадёр ва сценарийчи сифатида иштирок этган. Семён Семёнович тарвуз пўчоғига йиқилиб тушган саҳнада биз унинг оёқларини кўрамиз. Никулин эса юзини буриштириб, тош йўлдан туриб кетган. Контрабандачилар оғзидан чиқаётган тушунарсиз сўзлар - тоза импровизация эди. Хаёлларига келган биринчи сўзларни ёзиб олишган.

9. Маккор ва жозибали Анна ролини тенгсиз Светлана Светличная ижро этди, бироқ уни бошқа актриса Зоя Толбузина овоз берди. Светличная фақат биргина афсонавий жумлани ўзи айтди: «Айб менда эмас».

Светлана ўз рақсини шахсан ўзи, хореографнинг ёрдамисиз саҳналаштирди. Фильм экранга чиққандан сўнг, актриса мухлислардан тинчлик билмади. Бутун мамлакатдаги қизлар эса жазирама гўзалнинг соч турмаги ва пардозига тақлид қилишарди.

10. «Бизнинг одамлар новвойхонага таксида бормайди!» Бу ибора Нонна Мордюковани янада машҳурроқ қилиб қўйди.

Бу роль учун кўплаб актрисалар синаб кўрилган бўлсада, Гайдай Мордюковани бу образда энг ишонарлироқ деб топди.

11. Довюрак милиционерлар ролини Станислав Чекан ва Владимир Гуляев ижро этди. Томошабинлар уларнинг ишини ҳаяжон билан кузатиб, диалогларини пародия қилишарди. Бироқ кўпчилик совет милиционерининг қўлидаги чиқаётган қуёш шаклидаги татуировканинг қаердан пайдо бўлганини тушунмади. Бу бежиз қилинмаган эди, фильмда сирли бошлиқ кимлиги сир сақланарди.

Ресторандаги меҳмон, Колимадан келган улкан меҳмон — уни Роман Филиппов ижро этган — ҳам шубҳа уйғотди. Фақат финалда Семён Семёнович тўда бошлиғининг сирли шахсиятини фош этади. У Николай Романов ишончли тарзда ўйнаган, янги «Москвич-408»ни таъмирлаётган нимжонгина эркак эди.

12. Картинанинг мусиқий безаги устида композитор Александр Засепин ва шоир Леонид Дербенев меҳнат қилдилар. Уларнинг қўшиқлари ҳақиқий хитларга айланиб, узоқ вақтдан бери мустақил ҳаёт кечирмоқда. Муаллифлар «омадсизлик ороли» нима экани ва ўрмондаги қуёнлар кимдан қўрқмаслиги ҳақида бир неча бор тушунтиришлар ёзишга мажбур бўлишган. Гайдай халқ қўшиқ айтишини талаб қилган, натижада шундай бўлди ҳам.

13. Тасвир ниҳоясига етгач, яна бир муҳим қадам — комедияни «Мосфильм» дирекцияси ва Госкино раҳбариятига топшириш керак эди. Раҳбариятда фильмга зарар етказиши мумкин бўлган саволлар пайдо бўлишини тушунган Гайдай ҳийла ишлатишга қарор қилди.

У фильмнинг охирига ядровий қўзиқорин қўшиб, буни ўша йиллар воқелигига ишора эканлигини тушунтирди. Бу кадрни кўриб, цензорлар шунчалик даҳшатга тушдиларки, ҳамма нарсани унутдилар. Режа иш берди: ичкиликбозлик саҳналари қолдирилди, «қўзиқорин»ни эса қирқиб ташлашга мажбур қилишди.

14. Фильмнинг премьераси 1969 йил апрель ойида бўлиб ўтди. Фильм прокатни ларзага келтирди, томошабинлар кулгидан ўзларини тутолмай, кинозалдан чиқишдида, дарҳол яна бир сеансга чипта сотиб олишди.

Гайдай ўзининг «Кавказ асираси» рекордини янгилади. 11 йил давомида бирорта ҳам картина «Бриллиант қўл»ни ортда қолдира олмади. Бунга фақат 1980 йилда «ХХ аср қароқчилари» ва «Москва кўз ёшларига ишонмайди» фильмлари эришди.

15. Охирида шуни айтиш жоизки, сценарий бўйича картина бошқача якунланиши керак эди. Горбунковлар оиласи подезддан чиқади, хотини унинг қўлидан ушлайди ва фарзандли бўлишларини айтади. Аммо Гайдайни маиший лавҳаларнинг кўплиги учун тез-тез танқид қилишарди, шу сабабли финалини илмоқли саҳнага алмаштиришди.