Голливуддан ташқарида: дунёвий машҳурликка эришган инглиз тилида бўлмаган 15 та сериал

Бутун дунё томошабинларини мафтун этган 15 та сериал орқали маданиятлар хилма-хиллигига шўнғинг. Ҳаяжонли корейс драмаларидан тортиб, кескин испан триллерларигача — бу сериалларнинг барчаси ажойиб ҳикоя чегараларни билмаслигини исботлайди.

«Қоғоз бино» (La Casa de Papel), Испания

Йиллар: 2017–2021

Жиноий авторитет инсоният тарихидаги энг йирик ўғирликни — Испания қироллик зарбхонасига кириб, миллиардлаб евро босиб чиқаришни режалаштирган. Кўрсатувни Алекс Пина яратган ва дастлаб маҳаллий телевидениеда намойиш этилган. «Қоғоз бино» Netflix томонидан сотиб олингандан сўнг бутун дунёда машҳурликка эришди.

Rotten Tomatoes рейтинги: 94%

Сериал тизимли адолатсизликка қаршилик кўрсатиш ва эркинликка интилиш мавзусини кўтаради. Ҳақиқий ҳаётда одамлар айрим норозилик намойишларида «Қоғоз бино» қаҳрамонлари эгнидаги таниқли қизил комбинезонлар ва Сальвадор Дали ниқобларини кийишган.

«Кальмар ўйини» (Ojingeo geim), Жанубий Корея

Йиллар: 2021-2024

Умидсизликка тушган иштирокчилар ёпиқ синовда болалар ўйинларида бир-бирлари билан мусобақалашадилар. Ютқазганлар ўлади, ғолиб эса улкан пул мукофотини қўлга киритади. Сериални Хван Дон-хёк ишлаб чиққан. «Кальмар ўйини» бугунги кунда Netflixʼда 2,205 миллиард соат кўрилган энг машҳур сериал бўлиб қолмоқда.

Rotten Tomatoes рейтинги: 95%

Сериал капитализмни ва у ишчи синфи орасида келтириб чиқарадиган умидсизлик даражасини танқид қилади. «Кальмар ўйини» ижтимоий тенгсизлик ҳақида глобал мунозараларга сабаб бўлди ва таниқли либослар ҳамда декорациялари туфайли оммавий маданиятга мустаҳкам кириб борди. Иккинчи мавсум премьераси бу йил Netflixʼда кутилмоқда.

«Зулмат» (Dark), Германия

Йиллар: 2017-2020

Сериал воқеалари немис шаҳарчасида кечади, у ерда иккита ёш боланинг ғойиб бўлиши тўрт оиланинг қоронғу сирларини юзага чиқаради. Ғайритабиий унсурлар ва вақт бўйлаб саёҳатга асосланган кўрсатувни Баран бо Одар ва Янтье Фризе яратган. «Зулмат» чалкаш ва мураккаб сюжети билан машҳур бўлди.

Rotten Tomatoes рейтинги: 95%

Сюжетда ижодкорлар инсониятнинг мавжудлик қўрқувлари ва фалсафий масалаларига чуқур кириб боришга ҳаракат қилди. «Зулмат» инглиз тилида бўлмаган сериал сифатида илмий фантастиканинг янги меъёрларини ўрнатди ва томошабинларни вақт ҳамда воқелик ҳақида кенг қамровли мунозараларга ундади.

«Фауда» (Fauda), Исроил

Йиллар: 2015-2022

Сюжет марказида истеъфодаги исроиллик агент фаластин жангчиларини таъқиб қилишга жўнайди. Бош қаҳрамон ўз вақтида душманни ўлдирган деб ўйлаб, бегона алдовнинг чигал тўрига тушиб қолади. Сериал унинг яратувчиларининг Исроил армиясидаги ҳақиқий хизмат тажрибасига асосланган.

Rotten Tomatoes рейтинги: 100%

Исроилда баҳс-мунозарали, аммо жуда машҳур кўрсатув бўлиб, у ҳар икки томоннинг нуқтаи назарини кўрсатиб, Исроил-Фаластин можаросининг мураккаблигига чуқур кириб боради. «Фауда» халқаро эътиборни тортди, ҳарбий можаро тасвири ва унинг инсон ҳаётига таъсири ҳақида мунозараларга сабаб бўлди.

«Ҳукумат» (Borgen), Дания

Йиллар: 2010-2022

Драматик сериал барчани (шу жумладан ўзини ҳам) ҳайратга солган ҳолда бош вазир бўлиб қолган партия раҳбари ҳақида ҳикоя қилади. Кўрсатув ҳокимият ва сиёсий интилишлар одамларни қандай ўзгартиришини акс эттиради. «Ҳукумат»ни Адам Прайс яратган — у сериалда Дания сиёсий ҳаётининг барча нозик жиҳатларини очиб берган.

Rotten Tomatoes рейтинги: 100%

Кўрсатув нафақат Данияда, балки бутун дунёда танқидчиларнинг эътирофига сазовор бўлди. У ўткир сиёсий шарҳлар ва ижтимоий ҳамда шахсий ҳаёт ўртасидаги зиддиятни ажойиб тарзда акс эттиргани, шунингдек, оммавий ахборот воситаларининг жамоатчилик фикрини қанчалик моҳирона шакллантириши кўрсатилгани учун олқишларга сазовор бўлди. «Ҳукумат» томошабинларнинг сиёсий ҳокимият ва бошқарув механизмларига қизиқишини оширди.

«Люпен» (Лупин), Франция

Йиллар: 2021-2023

Сериал Морис Лебланнинг «жентлмен ўғри» Арсен Люпен саргузаштларидан илҳомланган. Сюжет марказида Ассан Диоп туради. У отасининг ўчини олиш учун ўзининг ғайриоддий харизмаси, ўғрилик маҳорати, айёрлиги ва ниқобланиш санъатидан фойдаланади. Джордж Кэй ва Франсуа Юзан Леблан асарларининг замонавий талқинини яратган.

Rotten Tomatoes рейтинги: 98%

Сериал Люпеннинг абадий жозибадорлигини ва қаҳрамоннинг ноқонуний ишларга қўл уриб, адолат ва мафтункорликни мужассам этишини таъкидлайди. Шоу дунёни Франциянинг севимли адабий қаҳрамони билан қайта таништирди, айни пайтда замонавий ижтимоий муаммоларни ўрганди.

«Гоморра» (Gomorrah), Италия

Йиллар: 2014-2021

Сериал Неапол жиноий синдикатининг шафқатсиз воқелигини тасвирлайди ва сюжет асосида журналист Роберто Савианонинг шу номдаги китоби ётади. Муаллиф Каморра мафиясининг ҳақиқий ва жозибадан холи қиёфасини яратган, шоу эса китобнинг оғир ва хавфли кайфиятини узатишга ҳаракат қилган.

Rotten Tomatoes рейтинги: 85%

«Гоморра» нафақат Италияда, балки бутун дунёда ўзининг ҳақиқийлиги ва қизиқарли сюжети билан шуҳрат қозонди. Сериал уюшган жиноятчиликка қарши курашда ҳали-ҳануз ҳал этилмаган муаммоларни ишончли тарзда кўрсатди ва Италия сиёсатига ҳам, жамоатчилик қарашларига ҳам таъсир кўрсатди.

«Муқаддас ўйинлар» (Sacred Games), Ҳиндистон

Йиллар: 2018-2019

Мумбай шаҳридаги уюшган жиноятчилик, коррупция ва сиёсат тўрига ўралашиб қолган бадном полиция зобити ва машҳур жиноятчи ҳаётларининг чалкаш қиссаси. «Муқаддас ўйинлар» — Netflix ишлаб чиққан биринчи ҳинд сериали.

Rotten Tomatoes рейтинги: 71%

Сериал коррупция, ҳокимият учун кураш ва диний адоватнинг мураккаб мавзуларига бағишланган дадил ва қизиқарли ҳикояси учун Ҳиндистонда танқидчилар эътирофига сазовор бўлди ва бутун дунёда юқори баҳоланди. Шоу глобал платформаларда кўпроқ ҳинд контентини яратишга йўл очди ҳамда замонавий Ҳиндистоннинг ижтимоий ва сиёсий муаммолари ҳақида баҳсларни келтириб чиқарди.

«Бюро» (Le Bureau des Légendes), Франция

Йиллар: 2015-2020

Тавсиф: Махфий агент ҳаёти ҳақидаги қизиқарли жосуслик триллери. У Суриядаги олти йиллик вазифасидан сўнг Парижга қайтади, аммо барча кўрсатмаларга қарамай, ўз ролида қолиб, ҳақиқий исми ва шахсиятини тикламайди. Сериални Эрик Рошан яратган бўлиб, сюжетнинг асосини разведка операциялари билан боғлиқ ҳақиқий воқеалар ташкил этади.

Rotten Tomatoes рейтинги: йўқ

Сериал Францияда реалистиклиги ва кўп қатламли сюжети учун юқори баҳоларга сазовор бўлди ва бой ҳикояси туфайли халқаро миқёсда кўплаб томошабинларни ўзига жалб қилди. «Бюро» жамоатчилик қизиқишини уйғотди ва бутун дунёда разведка операцияларининг ахлоқий жиҳатлари ва самарадорлиги атрофида мунозараларни келтириб чиқарди.

«Уят» (Skam), Норвегия

Йиллар: 2015-2017

Биринчи севгидан тортиб битирувга тайёргарликкача бўлган ўсмирлик муаммоларига дуч келадиган Ослолик беш мактаб дугонасининг кундалик ҳаёти ҳақидаги ҳақиқий ва таъсирчан сериал. Шоу муаллифи Жюли Андем. «Уят» «реал вақт режимидаги» инновацион ҳикоялаш услуби туфайли халқаро миқёсда машҳур бўлди.

Rotten Tomatoes рейтинги: йўқ

«Уят» ўсмирлар ҳаёти ҳақида ҳаққоний ва реал тасаввур беришга интилади. Она ватани Норвегияда шоу бир нечта халқаро римейкларни яратишга илҳом берди, уларнинг ҳар бири асл нусха форматини маҳаллий маданият ва долзарб ижтимоий муаммоларга мослаштирди.

«Элита» (Élite), Испания

Йиллар: 2018-2024

Оддий ишчи оилалардан чиққан уч ўсмир энг бадавлат ота-оналарнинг фарзандлари таълим оладиган нуфузли испан мактабига қабул қилинади. Янги ўқувчиларнинг маҳаллий ўқувчилар билан тўқнашуви кўплаб низоларни келтириб чиқаради, ҳатто бу қотилликка олиб келади. Шоуни Дарио Мадрона ва Карлос Монтеро яратган.

Rotten Tomatoes рейтинги: 93%

«Элита» Испанияда тез орада машҳурликка эришди ва провокацион мавзулари ҳамда қизиқарли сюжети туфайли халқаро миқёсда хитга айланди. Сериал синфий тенгсизлик ва ўзлигини англаш мавзуларини кўтариб, мистика ва ўсмирлик драмасини уйғунлаштиради.

«Юлдуздан келган инсон» (Byeoleseo on geudae), Жанубий Корея

Йиллар: 2013-2014

400 йилдан ортиқ вақт олдин Ерга тушган ва одамларга шубҳа билан қарайдиган келгинди ҳақидаги романтик драма, у кутилмаганда замонамиз актрисасига ошиқ бўлиб қолади. Сериални Пак Чи-ын ёзган бўлиб, унда илмий фантастика элементларини тарихий тафсилотлар ва замонавий романтика билан моҳирона уйғунлаштирган.

Rotten Tomatoes рейтинги: мавжуд эмас

«Юлдуздан келган инсон» Жанубий Кореяда томошабинларнинг севимли асарига айланди ва кейинчалик бутун Осиё бўйлаб машҳурликка эришди, айниқса Хитой аудиторияси томонидан эътироф этилди. Сериал анъанавий корейс унсурларини турли маданиятларда акс-садо берган умумбашарий севги ва тақдир мавзулари билан муваффақиятли тарзда уйғунлаштиради.

«Рита» (Рита), Дания

Йиллар: 2012-2020

Сюжет марказида шахсий ва касбий қийинчиликларга дуч келадиган мустақил ва тўғрисўз мактаб ўқитувчиси туради. Муаммоларни ҳал қилиш учун у кўпинча ғайриоддий ва ноанъанавий усуллардан фойдаланади. Кристиан Торп томонидан яратилган сериал таълим тизими ва шахсий қийинчиликларга очиқ қараши билан ажралиб туради.

Rotten Tomatoes рейтинги: мавжуд эмас

«Рита» Данияда ўткир диалоглар ва жиддий мавзуларни ёритишда ҳазил ва драманинг ажойиб мувозанати туфайли машҳурликка эришди.

«3%» (3%), Бразилия

Йиллар: 2016-2020

Сериал воқеалари антиутопик келажакда кечади, бу ерда одамлар қатъий равишда бойлар ва камбағалларга ажратилади. Йигирма ёшида ҳар бир киши бир қатор махсус синовлар ёрдамида бойлар тоифасига кириш имкониятига эга бўлади. Синовлардан сўнг атиги 3 фоиз киши танланганлар рўйхатига киритилади ва яхшироқ ҳаёт кечиришга жўнаб кетади.

Rotten Tomatoes рейтинги: мавжуд эмас

Шоу антиутопия жанридаги дастлабки бразилия сериалларидан бири бўлиб, у устида Педро Агилера ишлаган. Бразилияда сериал ўзига хослиги ва қизиқарли сюжети билан машҳур бўлди ва кейинчалик Netflixʼда намойиш этилиши туфайли бошқа мамлакатларда ҳам муваффақиятга эришди. Педро Агилера сериалда ҳозирги Бразилияда кузатилаётган кескин ижтимоий-иқтисодий тенгсизликни кўрсатишга интилди, бу эса тенгсизлик ҳақидаги мунозаралар кучайиб бораётган бир пайтда бутун дунёда акс-садо берди.

«Зомбилар салтанати» (Кингдом), Жанубий Корея

Йиллар: 2019-2020

Тарихий драма сиёсий фитнага аралашиб қолган валиаҳд шаҳзода ҳақида ҳикоя қилади. Йўл-йўлакай у бутун қироллик бўйлаб ўликларни тирилтирувчи сирли вабога дуч келади. Сериални Ким Ын-хи ўйлаб топган ва ёзган бўлиб, у тарихий воқеалар ва зомби даҳшатининг ноёб уйғунлигини намоён этади.

Rotten Tomatoes рейтинги: 94%

«Зомбилар салтанати» Жанубий Кореяда юқори баҳоланди ва бошқа мамлакатларда қайта тирилган ўликлар иштирокидаги анъанавий жанрга инновацион ёндашуви учун илиқ кутиб олинди. Ким Ын-хи корейс тарихини даҳшатли унсурлар билан уйғунлаштириб, ғайритабиийлик ниқоби остида ижтимоий муаммоларни тадқиқ этди. Шоу корейс тарихий сериалларига қизиқишни оширди.