O‘rik (zaldori)ning foydasi: erkaklar, ayollar va bolalar uchun


O‘rik – shunchaki mazali yozgi meva emas. U – vitaminlar va mikroelementlarga boy haqiqiy xazina bo‘lib, me’yorida iste’mol qilinganda organizmga katta foyda keltiradi. O‘rikning foydasi bilan birga, uning danaklari va mevasining mumkin bo‘lgan zarari haqida ham xabardor bo‘lish muhim.
O‘rikning foydasi
Yangi o‘riklar A vitamini (beta-karotin), B guruhi vitaminlari, kaliy, magniy, temir va tolalarga (kletchatka) boy. Ushbu foydali xususiyatlari tufayli o‘rik yurak salomatligi, ko‘rish va ovqat hazm qilish tizimini qo‘llab-quvvatlaydi.
O‘rikning foydasi va zarari organizm holati va iste’mol miqdoriga bog‘liq. Masalan, yangi o‘rik kletchatkaga boyligi bilan foydali bo‘lsa-da, ko‘p yeb yuborilsa, noqulaylik keltirib chiqarishi mumkin.

O‘rik: zarari va foydasi
Ko‘plab foydali jihatlariga qaramay, o‘rikni haddan tashqari ko‘p iste’mol qilish, ayniqsa oshqozoni sezgir odamlarda, ovqat hazmini buzishi mumkin. Shuningdek, o‘rik danaklarini iste’mol qilishda ehtiyot bo‘lish zarur.
- O‘rik danaklari oz miqdorda iste’mol qilinsa, ularning tarkibidagi amigdalin (B17 vitamini) tufayli organizmga foyda keltirishi mumkin, ba’zilar bu moddani saratonga qarshi vosita deb biladi. Biroq ko‘p miqdorda iste’mol qilinganda u zaharli bo‘lishi mumkin.
- O‘rik danaklarining, ayniqsa danak yadrosining zarari shundaki, organizmda amigdalin parchalanganda stianid vodorod hosil bo‘ladi.

Asosiy qoida: o‘rik urug‘i (danagi) foyda yoki zarar keltirishi miqdorga bog‘liq. 1-2 dona, lekin har kuni emas va shifokor bilan maslahatlashgan holda iste’mol qilish mumkin.
Ayollar uchun o‘rikning foydasi
Ayollar uchun o‘rik gormonal muvozanatni saqlash, teri va soch holatini yaxshilashda foydali. Bu – tarkibidagi ko‘p miqdordagi antioksidantlar va vitaminlar hisobigadir.
Ayollar uchun o‘rikning foydasi quyidagilardan iborat:

- Kalsiy va magniy orqali suyak to‘qimasini mustahkamlash
- Moddalar almashinuvini yaxshilash
- Qalqonsimon bez faoliyatini qo‘llab-quvvatlash (yod orqali)
- Kamqonlikni oldini olish (temir + C vitamini)
Shuningdek, ozishga intilayotganlar orasida mashhur bo‘lgan quritilgan o‘rik (turshak yoki kuraga) – vitaminlar kontsentrati hisoblanadi. U avitaminozda foydali bo‘lib, vegetarianlar uchun ham qo‘llab-quvvatlovchi manba bo‘la oladi.
Erkaklar uchun o‘rikning foydasi
Erkaklar uchun o‘rik yurak-qon tomir tizimini qo‘llab-quvvatlash, mushaklarni mustahkamlash va reproduktiv salomatlikni yaxshilashda yordam beradi.
Erkaklar uchun o‘rik foydasi:

- Kaliy yurak ritmini saqlab turadi
- A vitamini ko‘rishni va urug‘ sifatini yaxshilaydi
- Antioksidantlar qarishni sekinlashtiradi va immunitetni kuchaytiradi
- Magniy chidamlilikni oshiradi
Bundan tashqari, o‘rik yong‘og‘i (danagi) ham erkaklar uchun foydali bo‘lishi mumkin: u testosteron darajasini ushlab turishga yordam beradi, biroq ko‘p iste’mol qilinsa, toksik ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Bolalar uchun o‘rik
O‘rik bolalar uchun foydalidir, ammo uni bolalar ratsioniga asta-sekin va ehtiyotlik bilan kiritish kerak. 1 yoshdan boshlab, dastlab pyure yoki kompot shaklida berish mumkin.
Bolalar uchun o‘rikning foydasi:

- Ovqat hazm qilishni yaxshilaydi
- Qabziyatda yordam beradi (pektinlar hisobiga)
- Ko‘rish va suyak o‘sishini qo‘llab-quvvatlaydi
- Gemoglobin darajasini oshiradi
Bolalarga o‘rik danagini berish mumkin emas – ular hatto oz miqdorda ham xavfli. O‘rik danagi foydasi va zarari kattalar uchun hali ham o‘rganilmoqda, lekin bolalar uchun qat’iyan man etiladi.
O‘rik – katta salomatlik salohiyatiga ega meva. U erkaklar, ayollar va bolalar uchun foydali, lekin faqat me’yorida iste’mol qilingandagina. Ayniqsa, o‘rik danaklariga alohida e’tibor berish kerak: ularning foydasi va zarari bo‘yicha hali ham bahslar mavjud. Eng xavfsiz yo‘l – faqat mevasining go‘shtli qismini yoki quritilgan turshagini iste’mol qilishdir, chunki ularning foydasi ko‘plab tadqiqotlar bilan tasdiqlangan.

Asosiy fikrlarni qisqacha qilib aytganda:
- O‘rikning foydasi – vitaminlar, tolalar va minerallarda.
- O‘rik foydasi va zarari organizm holatiga va iste’mol miqdoriga bog‘liq.
- O‘rik danagi – foydali ham, zararli ham bo‘lishi mumkin, ehtiyot bo‘lish lozim.
- O‘rik barglari – xalq tabobatida foydali sanaladi: qaynatmasi teri kasalliklarida qo‘llaniladi.
- O‘rikning barcha shakllari (yangi, quritilgan, yog‘i, danagi) foydali bo‘lishi mumkin, lekin me’yorni saqlash va ongli iste’mol zarur.