Декрет тўловларини қандай ҳисоблаш керак: ота-оналар учун босқичма-босқич кўрсатма
Ўзбекистонларда декрет тўловларини ҳисоблаш – бу ҳомиладор аёллар ва ёш оналар учун нафақа тўлаш қоидаси ва давлат қонунчилигини тушунишни талаб қиладиган вазифа. Ушбу мақолада Ўзбекистонда декрет тўловларини ҳисоблаш учун асосий қадам ва талабларни кўриб чиқиб, ҳисоблаш мисолларини келтирамиз.
Декрет тўловлари нима?
Декрет тўловлари – бу ҳомиладорлик ва туғиш нафақаси бўлиб, бу аёлга туғишдан сўнг тикланиш муддати давомида тўланади. Ўзбекистонда улар икки даврга бўлинади:
● Туғилишдан олдинги давр – 70 тақвим куни.
● Туғилгандан кейинги давр – 56 ёки 70 тақвим куни (туғилишдаги мураккаблик ёки кўп фарзандли ҳомиладорликка қараб).
Декрет тўловларини олишга кимлар ҳуқуқли?
Қуйидаги шартларга жавоб берадиган аёллар декрет тўловларини олиш ҳуқуқига эга:
● Расмий равишда иш билан таъминланганлар – меҳнат шартномаси бўйича ишлайдиганлар.
● Давлат ёки хусусий корхоналарда иш бошлаганлар.
● Ижтимоий фондларга мажбурий бадалларни тўлайдиган якка тартибдаги тадбиркорлар.
Декрет тўловлари қандай ҳисобланади?
Ҳисоб-китобларни бошлашдан олдин, сўнгги 12 ой ичида ўртача даромад ҳақида маълумот тўплаш керак.
Ҳисоблаш асослари:
● Ўртача кунлик даромад – охирги 12 ойдаги даромад миқдорини ушбу даврдаги тақвим кунлар сонига бўлиш йўли билан аниқланади.
● Декрет тўловлари миқдори – ўртача кунлик даромадни туғруқ таътил кунлари сонига кўпайтириш йўли билан ҳисобланади.
Декрет тўловларини ҳисоблаш мисоли
Ойлик маоши 3 000 000 UZS бўлган ишчини мисол тариқасида кўриб чиқамиз:
12 ой давомида жами даромад: 3 000 000 УЗС × 12 ой = 36 000 000 UZS.
Ўртача кунлик иш ҳақи: 36 000 000 УЗС / 365 кун ≈ 98 630 UZS.
Туғилгунга қадар оналик тўловлар миқдори (70 кун): 98 630 UZS × 70 ≈ 6 904 100 UZS.
Туғилгандан кейин туғруқ тўловлар миқдори (56 кун): 98 630 UZS × 56 ≈ 5 526 280 UZS.
Декрет тўловининг якуний суммаси: 6 904 100 УЗС + 5 526 280 UZS = 12 430 380 UZS
Агар аёлда туғруқ пайти асорат ёки кўп ҳомиладорлик бўлса, туғруқдан кейинги асосий даврга (56 кун) яна 14 кун қўшилади: 98 630 UZS × 70 кун ≈ 6 904 100 UZS (56 кун ўрнига).
Декрет тўловини қандай олиш мумкин?
Керакли ҳужжатларни тўплаш:
● Ҳомиладорлик ва муддатни тасдиқловчи шифокорнинг тиббий гувоҳномаси (меҳнатга лаёқацизлик гувоҳномасини олиш учун).
● Паспорт ва солиқ тўловчининг идентификация рақами (ИНН).
● Меҳнат дафтарчаси (ёки бандлигини тасдиқловчи бошқа ҳужжат).
Ариза ёзиш:
Иш жойига мурожаат қилишда тиббий маълумотнома ва бошқа зарур ҳужжатлар илова қилинади.
Аризада туғруқ таътилини бериш ва тўловларини ҳисоблаш тўғрисида сўров кўрсатилиши керак.
Ҳужжатларни кадрлар бўлимига топшириш:
Иш берувчи ҳужжатларни текшириб, туғруқ таътилини бериш тўғрисида буйруқ чиқаради.
Ҳужжатлар туғруқ тўловларини ҳисоблаш ва тўловлар учун бухгалтерия бўлимига ўтказилади.
Ўзбекистонда декрет тўловларини ҳисоблаш – бу диққат ва қонунчиликнинг барча қоида ва меъёрларига аниқ риоя қилишни талаб қиладиган жараён. Тўловларни олиш ва ҳомиладорлик ҳамда туғиш даврида молиявий барқарорликни таъминлаш учун ҳисоблаш бўйича тавсия ва мисолларимизга амал қилишингизни тавсия қиламиз. Сизга тинчлик ва сиҳат-саломатлик тилаймиз!
