Телефон фирибгарининг 9 та белгилари: телефондан фирибгарлик қурбонига айланмаслик бўйича эҳтиёт чоралари
Замонавий технологиялар ҳаётимизни осонлаштирди, аммо фирибгарларга алдашнинг янги усулларини ҳам тақдим этди. Улардан бири – телефон фирибгарлиги. Фирибгарлик белгилари ҳақида маълумотга эга бўлиш – ноқулай вазиятлардан қочиш ва маблағларингизни ҳимоя қилишга ёрдам беради.
Телефон фирибгарига ишора қилувчи тўққизта асосий белги
1. Чақирилмаган қўнғироқ ва таклифлар
Фирибгарлар кўпинча тўсатдан қўнғироқ қилиб, товар, чегирма, инвестиция ёки лотерея ютуғини таклиф қилишади. Агар ҳеч нарса буюртма бермаган ёки бундай таклифларга обуна бўлмаган бўлсангиз, эҳтиёт бўлинг.
2. Босим ва шошилинчлик
Фирибгарлар кўпинча сиздан дарҳол қарор қабул қилишингиз кераклигини ҳис қилиш учун таҳдид қилишади, агар ҳозир жавоб бермасангиз, таклиф йўқолишини айтишади. Бу фикрлаб кўришга вақт бермаслик мақсадида амалга оширилади.
3. Шахсий маълумотларни алмашиш учун сўровлар
Ҳақиқий компаниялар телефон орқали шахсий маълумотларни, масалан, ПИНФЛ, кредит карта рақами ёки паролларни жуда камдан-кам ҳолларда сўрашади. Агар сиздан бундай маълумотлар сўралса, бу эҳтимол фирибгарликдир.
4. Ўта яхши таклифларни таклиф қилиш
Агар таклиф жуда фойдали кўринса, эҳтимол бу фирибгарликдир. Фирибгарлар ишончингизни қозониш учун жозибадор таклифлардан фойдаланадилар.
5. Чолғитувчи саволлар
Фирибгарлар кўпинча “ҳа” деб жавоб беришингиз мумкин бўлган саволлар бериш техникасидан фойдаланади, сўнгра бу жавобларингизни қўшимча манипуляциялар учун ишлатади.
6. Телефон рақамини алмаштириш
Технологиялар ёрдамида фирибгарлик билан шуғулланувчилар экрангингизда сохта рақамни (банк, давлат органи ва бошқа ташкилотларга тегишли) кўрсатиши мумкин. Бу “рақамни алмаштириш” деб аталади ва ишончни ошириш учун ишлатилади.
7. Ёзма тасдиқлашдан қочиш
Ҳақиқий компаниялар электрон почта ёки почта орқали тасдиқ юборишдан қўрқмайди. Агар қўнғироқ қилувчи бундан қочса, эҳтимол у фирибгар бўлиши мумкин.
8. Таҳдид ва шантаж
Фирибгар шахслар талабларини бажармасангиз, ҳибсга олиш ёки ҳисобингизни блоклаш каби оқибатлар билан таҳдид қилиши мумкин. Ҳақиқий компания ва давлат органлари бундай усулда ишламайди.
9. Ғалати тўлов шакллари учун сўровлар
Агар совға картаси, крипто валюта ёки кам маълум бўлган хизматлар орқали пул ўтказиш каби тўлов усуллари таклиф қилинса, бу фирибгарликнинг ёрқин белгисидир.
Телефон фирибгарлигидан қандай ҳимояланиш керак:
● Ҳар доим эҳтиёт бўлинг. Агар бирор нарса шубҳали туюлса, инстинктингизга ишонинг.
● Босимга берилманг. Ҳақиқий компаниялар сизга ўйлаш учун вақт беради.
● Маълумотни текширинг. Компаниянинг алоқа маълумотларини ўзингиз топинг ва улар билан бевосита боғланинг.
● Махфий маълумотлар билан бўлишманг. Агар кимдир бундай маълумотни сўраса, телефонни ўчириб қўйинг.
● Шубҳали қўнғироқлар ҳақида хабар беринг. Бу фирибгарларга қарши курашиш ва бошқаларни ҳимоя қилишда ёрдам беради.
● Спам-қўнғироқларни блоклаш учун дастурий таъминотни ўрнатинг. Бундай иловалар шубҳали қўнғироқларни филтрлашга ёрдам беради.
Ушбу белгиларни билиш сизга фирибгарликдан қочиш ва шахсий маълумот, ҳамда маблағларингизни хавфсиз сақлашга ёрдам беради. Эҳтиёт бўлинг ва ҳар доим нотаниш одамларга ишонишдан олдин маълумотни қайта текшириб кўринг.
