Bolaning oyma-oy rivojlanishi: bu borada bilishingiz kerak bo‘lgan narsalar

Birinchi oy: yangi dunyoga moslashish

Bola hayotining birinchi oyida u asta-sekin ona qornidan tashqaridagi hayotga o‘rganadi. Ushbu davrda yuzlarga qaraydi va ovozingizga javob beradi. Yangi yorug‘lik porloq ko‘rinishi mumkin, shuning uchun unga kunduz va tun o‘rtasidagi farqlar aniq emas.

Ikkinchi oy: hissiyotlarni rivojlantirish

Ikkinchi oyda bola ko‘proq tabassum qilishi va tashqi stimullarga javob berishni boshlaydi. Qo‘l va oyoqlar juda harakatchan bo‘lib, atrof-muhitni o‘rganadi. Kichkintoy qorin ustida yotganida boshini ko‘tarishni boshlaydi.

Uchinchi oy: o‘z tanasini anglash

Uchinchi oyga kelib, bola qo‘llariga diqqatini qarata boshlaydi va ularni ko‘z va og‘zi orqali o‘rganib chiqadi. U qayg‘uli va zaif tovushlar chiqarishni boshlaydi. Bu davrda boshini yanada mustahkam tutishi va tanasini kichik harakatlar bilan qimirlatishi mumkin.

To‘rt va beshinchi oylar: to‘ntarishga birinchi urinishlar

Bu oylar faoliyatga to‘la – bola beldan qoringa va aksincha to‘ntarilishni sinab ko‘radi. Harakatlar koordinatsiyasi yaxshilanib, o‘yinchoqlarni ushlashni boshlaydi. Aniqroq tovushlar paydo bo‘lib, ba’zilari esa o’z ismini taniy boshlaydi.

Oltinchi oy: o‘tirish va hamma narsani o‘rganish

Olti oyda ko‘plab bolalar qo‘llab-quvvatlash orqali o‘tirishni boshlaydi. Bu davrda ular obyektlarni faol o‘rganish uchun hamma narsani og‘ziga soladi. Ushbu oyda muhim bosqich – birinchi tishning paydo bo‘lishi hisoblanadi!

Yetti va sakkizinchi oylar: emaklash va yangi ko‘nikmalar

Bola emaklay boshlaydi, bu unga atrof-muhitni o‘rganishga yordam beradi. U harakatlanishni o‘rganib, atrofidagi narsalar bilan o‘zaro faol aloqa qiladi. Shu vaqtda oddiy “lug‘aviy” qobiliyatlar – “ma-ma” yoki “ba-ba” kabi so‘zlarni aytishi shakllana boshlaydi.

To‘qqiz va o‘ninchi oylar: tadqiqotchilar amalda

Bu oyda kichkintoy atrofni o‘rganib, tirgakdan ushlab tura oladi. U oddiy iltimos va buyruqlarni tushuna boshlaydi. “Kuku” yoki taqlid qilish kabi o‘yinlarda qatnashadi.

O‘n bir va o‘n ikkinchi oylar: mustaqillik sari birinchi qadam 

11-12 oyligida bola qo‘llab-quvvatlash yordamida, ba’zan hatto mustaqil ravishda birinchi qadamlarini tashlashi mumkin. U o‘yin va o‘zaro aloqa qilishda ko‘proq mustaqil bo‘ladi, doimiy ravishda yangi ko‘nikmalarni o‘rganib, qo‘l silkish kabi oddiy imo-ishoralarni ishlatadi.

Bola rivojlanishini qo‘llab-quvvatlash uchun maslahatlar

●       Muloqot qiling: bolangiz bilan suhbatlashing, o‘qing va qo‘shiq ayting – bu nutq ko‘nikmalarini rivojlantiradi.

●       O‘yinlar: uning xotirasi, muvofiqlashtirilishi va jismoniy rivojlanishini rag‘batlantiradigan turli xil o‘yinlarni qo‘llang.

●       Atrof-muhit: tadqiqot va izlanishlari uchun xavfsiz joy yarating.

Har bir bola individual tarzda rivojlanadi va bu faqat taxminiy bosqichlar ekanligini yodda tutish muhimdir. Agar bolangizning rivojlanishi bo‘yicha biron-bir xavotiringiz bo‘lsa, mutaxassislarga murojaat qilishdan tortinmang. E’tibor va qo‘llab-quvvatlashingiz bolangizning muvaffaqiyatli o‘sishi va rivojlanishida muhim rol o‘ynaydi.