Ёнғин пайтида нима қилиш керак: хавфсизлик бўйича муҳим маслаҳатлар
Ёнғин – энг хавфли ва олдиндан айтиб бўлмайдиган ҳодисалардан биридир. Бу ҳалокатли бўлиши, ҳаёт ва мулкка жиддий таҳдид солиши мумкин. Шунинг учун, ўзингиз ва яқинларингиз хавфсизлигини таъминлаш учун ёнғин содир бўлганда нима қилиш кераклигини билиш муҳимдир.
Ёнғин пайтида бажарилиши керак бўлган қадамлар ҳақида ва хавфсизлик бўйича асосий маслаҳатларни берамиз.
1. Тинчликни сақланг
Туйғуларни бошқариш: тўсатдан пайдо бўлган ёнғин ваҳима қилишга сабаб бўлиши мумкин, аммо хотиржам ва равшан онгни сақлаш муҳимдир. Ваҳима керакли ҳаракатларни бажаришни қийинлаштириши, сиз ва бошқаларни хавф остига қўйиши мумкин.
2. Ёнғин аниқлангандан сўнг:
● Огоҳлантириш: агар ёнғинни сезсангиз, дарҳол бинода бўлганларни огоҳлантиринг. Баланд овозда “Ёнғин!” деб бақиринг, агар мавжуд бўлса, сигнални ёқинг.
● Қутқарув қўнғироғи: 112 рақамига ёки маҳаллий қутқарув телефонига қўнғироқ қилинг, ёнғин ҳақида хабар бериб, аниқ воқеа жойини кўрсатинг. Ёрдам имкон қадар тезроқ келиши учун операторга барча керакли маълумотларни беринг.
3. Чиқиш жойига боринг
● Эвакуация лойиҳаси: олдиндан ўйланган эвакуация лойиҳасига риоя қилинг. Агар лойиҳани топа олмасангиз, дарҳол энг яқин чиқиш йўлини топинг. Лифтларни ишлатмасликни тавсия қиламиз, чунки улар ёнғин пайтида тўхтаб қолиши мумкин.
● Эшикларни текширинг: чиқиш томон ҳаракатланаётганда, эшикларни очишдан олдин қўлингизнинг орқа томони билан тегиб кўринг. Агар эшик иссиқ бўлса, уни очманг – бошқа йўлни қидиринг. Эшик совуқ бўлса, уни эҳтиёткорлик билан очиб, тутун ва оловни текширинг.
4. Тутундан ҳимояланиш
● Нам латталардан фойдаланинг: тутунли хонада бўлганингизда, нафас олиш учун бурун ва оғзингизни нам латта ёки мато билан ёпинг. Бу нафас олаётган тутун ва токсинлар миқдорини камайтиришга ёрдам беради.
● Энгашиб ҳаракатланинг: тутун ва иссиқ ҳаво шифтга яқин жойда тўпланади, шунинг учун тутун ва иссиқ ҳаводан нафас олмаслик учун ер ёки пастга энгашиб ҳаракатланинг.
5. Агар эвакуация йўллари тўсилган бўлса
● Хавфсиз жойда қолинг: агар эвакуация йўллари олов ёки тутун билан тўсилган бўлса, дераза ва ёпиқ эшикли хонани топинг. Тутуннинг кириб боришини камайтириш учун эшикдаги ёриқларни нам латта ёки кийим билан ёпинг.
● Жойлашувингиз ҳақида хабар беринг: деразага чиқинг, агар иложи бўлса, ёрқин нарсаларни силкитиб ёки ёруғлик сигналидан фойдаланиб, қутқарувчиларнинг эътиборини жалб қилинг. Қутқарув хизматига қўнғироқ қилинг ва жойлашувингиз ҳақида хабар беринг.
6. Ёнғин ўчиргичдан фойдаланиш
Фақат кичик хавф ҳолатларида: агар ёнғин бир неча сония ичида ўчирилса, кичик ва ҳаётингизга аниқ таҳдид солмаса, ёнғин ўчиргичидан фойдаланинг.
PASS қоидаси:
Pull the pin — илмоқни тортинг.
Aim at the base — соплони олов устига йўналтиринг.
Squeeze the handle — тутқични босинг.
Sweep from side to side — ёнғин ўчиргичининг соплосини бир томондан иккинчи томонга силкитиб ҳаракатлантиринг.
7. Ёнғиннинг олдини олиш бўйича тавсиялар
● Тутун детекторлари: уйингизда тутун детекторларини ўрнатинг ва мунтазам равишда текширинг. Улар ёнғинни эрта аниқлаш ва эвакуация учун қимматли дақиқаларни ютишга ёрдам беради.
● Ёнғинга қарши ускуналар: ошхона, гараж ва ёнғин хавфи юқори бўлган бошқа жойларда ёнғин ўчиргичларини таъминланг. Барча оила аъзоларини улардан фойдаланишга ўргатинг.
● Эвакуация лойиҳаси: оилангиз билан эвакуация лойиҳасини ишлаб чиқиб, мунтазам равишда машқ қилинг. Бир нечта чиқиш йўлларини аниқланг ва уйдан хавфсиз масофада йиғилиш жойини белгиланг.
8. Бошқаларга ёрдам бериш
● Одамлардан хабардор бўлинг: агар бу сиз учун хавфсиз бўлса, ҳамма бинони тарк этганига ишонч ҳосил қилинг. Бола, қария ва ногиронларни эвакуация қилишга ёрдам беринг.
● Бинога қайтманг: эвакуация қилинганидан кейин ҳеч қачон қолган нарса ёки уй ҳайвонлари учун бинога қайтманг. Қутқарув хизматлари келишини кутинг.
Асосий ёнғин хавфсизлиги қоидаларини билиш сиз ва яқинларингизнинг ҳаётини сақлаб қолиши мумкин. Ваҳимага тушмасдан хотиржам бўлиш, эвакуация лойиҳасига риоя қилиш, тутун ва оловдан ҳимоя чораларини кўриш муҳимдир. Ушбу оддий қадамларни бажариш ёнғин ҳолатида ишончли ва самарали ҳаракат қилишга ёрдам беради. Ёнғинни олдини олиш ва ўз вақтида аниқлаш хавфларни сезиларли даражада камайтириши, ҳаётингиз ва мулкингизни ҳимоя қилиши мумкинлигини ёдда тутинг.