Фирибгарлар маълумотларингиз билан қила оладиган 10 та нарса: ўғирликдан қандай ҳимояланиш керак

Фирибгарларни қандай маълумотлар қизиқтиради?

Фирибгарларни турли шахсий маълумотлар, масалан, тўлиқ исм, туғилган кун, ижтимоий таъминот рақами, банк карта рақами, аккаунт учун логин ва парол, электрон почта, жисмоний манзил ва телефон рақамингиз қизиқтириши мумкин. Ушбу маълумотлар молия, аккаунт ва шахсий маълумотларингизга кириш калити бўлиши мумкин.

Фирибгарлар пулни ўғирлаш учун шахсий маълумотларингиздан қандай фойдаланиши мумкин?

Ёвуз ниятли шахслар банк маълумотларингиздан фойдаланиб, ҳисобингиздан рухсатсиз пул олиш ёки харидлар қилиши мумкин. Улар ўғирланган кредит карталари маълумотларидан фойдаланиб, товар ва хизматларни тўлаш ёки пулни ўз ҳисобига ўтказиши мумкин, шу билан молиявий аҳволингизни ёмонлаштириши мумкин.

Фирибгарлар номингизга кредитни қандай олишлари мумкин?

Энг жиддий хавфлардан бири – бу исмингизда кредитлар расмийлаштиришдир. Фирибгарлар шахсий маълумотларингиздан фойдаланган ҳолда банк ёки микрофинанс ташкилотида кредит олиш учун ариза топширишлари мумкин, бу эса ҳатто хабардор бўлмаган қарзларга эга бўлиб қолишингиз мумкинлигини англатади. Ушбу жараён шароитларни аниқлаш ва кредит тарихингизни тартибга келтириш учун кўп вақт ва куч талаб қилиши мумкин.

Фирибгарлар сохта ҳужжатларни яратиш учун маълумотларингиздан қандай фойдаланиши мумкин?

Ёвуз ниятли шахслар шахсий маълумотларингиздан фойдаланиб, сохта ҳужжатлар, масалан, пасспорт, ҳайдовчилик гувоҳномаси ёки шахсий идентификация карталари яратишлари мумкин. Ушбу ҳужжатлар жиноят қилиш, чегаралардан ўтиш ёки исмингизга янги ҳисоб ва кредитлар очиш учун ишлатилиши мумкин.

Маълумотларингиз онлайн харидларни амалга ошириш учун қандай ишлатилиши мумкин?

Фирибгарлар кредит карта ёки бошқа тўлов маълумотларингиздан фойдаланиб, онлайн харидлар қилишлари мумкин. 

Улар бошқаларнинг маълумотларидан фойдаланган ҳолда товар ва хизматларни буюртма қилиши мумкин, бу эса сизга катта молиявий йўқотишларни олиб келади. Бундай операцияларни вақтида аниқлаш қийин бўлади ва маблағларни қайтариш жараёни узоқ вақт талаб қилиши мумкин.

Фирибгарлар ижтимоий тармоғингизга қандай кириши мумкин?

Ёвуз ниятли шахслар ўғирланган логин ва пароллардан фойдаланиб, ижтимоий тармоқдаги аккаунтларингизни бузишлари мумкин. Кириш ҳуқуқини қўлга киритгач, улар номингиздан хабарлар юбориш, спам ёки зарарли дастурлар тарқатиш, шунингдек, шахсий маълумотларингизни кейинги фирибгарликлар учун ишлатишлари мумкин.

Фирибгарлар маълумотларингизни шантаж ёки товламачилик учун қандай ишлатишлари мумкин?

Фирибгарлар шахсий маълумотларингизда топилган ноқулай маълумотлардан шантаж ёки тамагирлик қилиш учун фойдаланишлари мумкин. Aгар талаб қилинадиган пулни тўламасангиз, улар шахсий ёки махфий маълумотларни ошкор қилиш билан таҳдид қилишлари мумкин. У шахсий сурат, иш ёки бошқа махфий маълумотларни ўз ичига олади

Маълумотларингиз сохта профилларни яратиш учун қандай ишлатилиши мумкин?

Шахсий маълумотларингиз ижтимоий тармоқ ёки бошқа онлайн платформаларда сохта профиллар яратиш учун ишлатилиши мумкин. 

Фирибгарлар ушбу профиллардан бошқа одамларни алдаш, фирибгарлик операцияларини ўтказиш ёки сохта тавсия ва изоҳлар яратиш учун фойдаланиши мумкин.

Фирибгарлар маълумотларингизни қора бозорда сотиши мумкинми?

Ҳа, шахсий маълумотлар кўпинча қора бозорда сотилади. Фирибгарлар маълумотларингизни учинчи шахсга ўтказиши мумкин, кейинчалик уларни ўз жиноий мақсадлари учун ишлатишади. Маълумотларни сотиш махсус форум ва “darknet” орқали амалга оширилиши мумкин.

Ўзингиз ва маълумотларингизни фирибгарлардан қандай ҳимоялаш мумкин?

● Мураккаб пароллардан фойдаланиб, уларни мунтазам равишда ўзгартиринг.

● Барча муҳим ҳисоблар учун икки факторли аутентификацияни ёқинг.

● Aлдамчи хат ва хабарларга эҳтиёт бўлинг, шубҳали ҳаволаларга ўтманг.

● Банк ҳисобварақ ва кредит карталари бўйича ҳисоботларни мунтазам текшириб туринг.

● Қурилмаларингизга антивирус дастурини ўрнатинг ва уни мунтазам янгилаб туринг.

● Ижтимоий тармоқларда жойлаштирган шахсий маълумотларингиз миқдорини чекланг.

● Муҳим маълумотларни ҳимоя қилиш учун шифрлашдан фойдаланинг.