Никоҳ шартномасини қандай тузиш керак: ўз манфаатларингизни ҳимоя қилиш учун билишингиз керак бўлган нарсалар
Никоҳ шартномасини тузиш Ўзбекистонда тобора оммалашиб бормоқда, чунки у турмуш ўртоқларга мулкий масалаларни олдиндан ҳал қилиш ва ўз манфаатларини ҳимоялаш имконини беради. Бироқ, бундай келишувни тузиш жараёни ўзига хос хусусиятларга эга. Ушбу мақолада Ўзбекистонда никоҳ шартномасини қандай тўғри тузиш ва нималарга эътибор қаратиш кераклиги ҳақида сўзлаб берамиз.
1. Никоҳ шартномаси нима?
Никоҳ шартномаси – бу турмуш ўртоқ ёки бўлажак турмуш ўртоқлар ўзларининг мулкий ҳуқуқ ва мажбуриятларини никоҳ давомида, унинг бекор қилиниши ҳолатида белгилайдиган ҳуқуқий ҳужжатдир. Бундай шартнома мулкни тақсимлаш, қарзлар бўйича жавобгарлик ва умумий мулкдан фойдаланишни тартибга солишга имкон беради.
2. Нима учун никоҳ шартномасини тузиш керак?
Никоҳ шартномасини тузиш бир неча сабабларга кўра фойдали бўлиши мумкин:
● Мулкни ҳимоя қилиш: қайси мулк шахсий мулкингиз бўлиб қолиши ва қайси бири биргаликда сотиб олинишини аниқ белгилашингиз мумкин.
● Қарз мажбуриятларини тартибга солиш: шартнома қайси турмуш ўртоғи қайси қарзлар учун жавобгарлигини белгилаш имконини беради.
● Низоларнинг олдини олиш: аниқ ва олдиндан келишилган шартлар ажралиш пайтида узоқ суд жараёнларидан қочишга ёрдам беради.
● Тинчлик ўрнатиш: шартнома турмуш ўртоқлар ўртасидаги тинч муносабатларни сақлаб қолишга ёрдам бериши мумкин, чунки кўплаб масалалар олдиндан ҳал қилинади.
3. Ўзбекистонда никоҳ шартномасига қўйиладиган асосий талаблар
Никоҳ шартномаси Ўзбекистонда қонуний кучга эга бўлиши учун бир нечта асосий талабларга риоя қилиш керак:
● Шартнома шакли: никоҳ шартномаси ёзма равишда тузилиши ва нотариус томонидан тасдиқланиши керак.
● Вояга етиш: шартнома тарафлари вояга етган ва юридик фуқаро бўлиши керак.
● Ўзаро келишув: шартнома ихтиёрий равишда, босим ва мажбурларсиз тузилиши керак.
● Адолат: шартнома шартлари томонларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини бузмаслик ва турмуш ўртоқдан бирини атайлаб ноқулай аҳволга солмаслиги керак.
4. Никоҳ шартномасида қандай масалаларни ҳал қилиш мумкин?
Никоҳ шартномаси қуйидаги фикрларни ўз ичига олади:
● Мулкни тақсимлаш: қайси обектлар шахсий мулк ва қайси бири қўшма мулк бўлишини келишиб олиш.
● Мулкдан фойдаланиш тартиби: қўшма мулкдан ким ва қандай фойдаланади.
● Молиявий мажбуриятлар: оилавий харажатлар учун ким жавобгар ва қандай нисбатда.
● Қарзлар учун жавобгарлик: қайси қарзлар умумий ва қайси бири шахсий.
● Қонунга зид бўлмаган бошқа шартлар: ажралиш ҳолатида таъминот тақдим этиш тартибини, масалан, бошқа келишувларни киритиш мумкин.
5. Никоҳ шартномасини тузиш тартиби
● Адвокатга мурожаат қилиш: барча нюансларни ҳисобга олиш ва хатолардан қочиш учун маслаҳат ва шартнома лойиҳасини тузиш учун адвокатга мурожаат қилиш тавсия этилади.
● Ҳужжатни тайёрлаш: барча зарур шарт ва келишувларни ўз ичига олган ҳолда шартномани ёзма равишда тайёрланг.
● Нотариал тасдиқлаш: никоҳ шартномасини тасдиқлаш учун нотариус билан боғланинг. Нотариус томонларнинг ҳуқуқий лаёқати, уларнинг ихтиёрий розилиги ва шартноманинг қонунчиликка мувофиқлигини текширади.
● Ҳужжатни сақлаш: нотариус томонидан тасдиқлангандан сўнг, томонларнинг ҳар бири шартнома нусхасини олади ва битта нусхаси нотариусда қолади.
6. Никоҳ шартномасини ўзгартириш ва бекор қилиш
Вақт ўтиши билан никоҳ шартномасининг шартларини ўзгартириш ёки бекор қилиш зарур бўлиши мумкин. Бу томонларнинг ўзаро розилиги асосида амалга оширилади, шунда тегишли келишув тузилиб, нотариусда тасдиқланади. Шунингдек, никоҳ шартномаси суд қарори билан, агар томонлардан бири шартнома мажбуран имзолангани ёки адолациз шартларни ўз ичига олганини исботласа бекор қилиниши мумкин.
Ўзбекистонда никоҳ шартномасини тузиш – турмуш ўртоқларнинг мулкий манфаатларини ҳимоялаш ва барқарор муносабатларни ўрнатиш учун муҳим қадамдир. Шартномани ишлаб чиқиш ва тузиш жараёнига диққат билан ёндашиш – барча ҳуқуқий талабларни бажариш муҳимдир. Агар сизда шубҳа ёки саволлар бўлса, адолатли ва тўғри никоҳ шартномасини тузишда ёрдам берадиган юристга мурожаат қилинг.
