Қон босимига қарши самарали дорилар: нимани танлаш керак ва қандай тежаш мумкин
Гипертония соғликка жиддий таҳдид солиб, инсулт ва инфаркт каби касалликларга олиб келади. Бугунги кунда қон босимини пасайтириш учун кўплаб препаратлар мавжуд. Қандай қилиб энг мос келадиганини танлаш ва шу билан бирга катта маблағ сарфламаслик керак? Янги авлоднинг энг яхши препаратлари, уларнинг хусусияти ва даволанишда тежамкорлик қилиш бўйича тавсияларни кўриб чиқамиз.
Гипертония нима ва у нега хавфли?
Гипертония – бу доимий равишда оширилган артериал босим билан тавсифланадиган сурункали касаллик. Гипертония хавфи шундаки, у жиддий асоратлар, масалан, инсулт ва миокард инфаркти каби ҳолатларга олиб келиши мумкин. Оширилган қон босими қон томирларини жароҳатлаши мумкин, бу эса уларнинг тўсилиш ёки ёрилиш каби муаммоларни келтириб чиқариши мумкин. Шунинг учун гипертонияни эрта босқичда аниқлаш ва даволаш муҳимдир.
Юқори қон босими учун дориларнинг асосий гуруҳлари қандай?
Юқори қон босимига қарши дорилар бир нечта асосий гуруҳларга бўлинади:
● APF (ангиотензин ўзгартирувчи фермент ингибиторлари) қон томирларини торайтирувчи модда – ангиотензин ишлаб чиқарилишини олдини олади.
● BRA (ангиотензин II рецепторлари блокаторлари) рецепторларни ингибиторлаб, қон томирларини кенгайтиради.
● Калсий антагонистлари калсий ионларининг қон томири ва миокард ҳужайраларига киришини олдини олади, артерияларни бўшаштиради.
● Диуретиклар (сийдик ҳайдовчи дорилар) организмдан ортиқча суюқлик ва тузларни чиқариш орқали босимни нормаллаштиради.
● Бета-блокерлар юракдаги стрессни камайтиради ва қон ҳажмини нормаллаштиради.
Гипертония учун энг мос дори-дармонларни қандай танлаш керак?
Энг мос дори-дармонларни танлаш учун бир нечта омилларга эътибор бериш муҳим: гипертония даражаси, мавжуд ҳамроҳ касалликлар, ёш ва препаратларга индивидуал реакция. Тиббий текширувдан ўтиш ва шифокор билан маслаҳатлашиш тавсия этилади, шунда у минимал ножўя таъсирлар билан энг самарали даволашни белгилайди.
Гипертония дориларининг комбинацияси кимга керак?
Гипертония билан касалланган беморларнинг аксарияти, айниқса, оғир касаллик ҳолатларида дори комбинациялари қўлланилиши керак. Препаратлар комбинациялари ҳар бирининг дозасини камайтиришга имкон беради, бу эса ножўя таъсирлар хавфини камайтиради ва синергик таъсирни таъминлайди, яъни артерия босимини самарали равишда камайтиради.
Гипертония қандай сабабларга олиб келади?
Гипертония турли касаллик ва ҳолатлар фонида ривожланиши мумкин, масалан, буйрак ва қўш бўғим касаллиги, қалқонсимон без патологиялари, атеросклероз, нерв тизимининг ортиқча юкланиши, кўп тузли маҳсулотлардан фойдаланиш, ирсият, алкоголизм ва тамаки чекиш. Кўпинча гипертония аёлларда менопауза даврида ва 60-65 ёшдан катта инсонларда ривожланади.
Қон босими қанча кўтарилганда шифокорга мурожаат қилишим керак?
Агар қон босими кўрсаткичлари нормадан (120/80 мм сим) 15 бирликдан ошса ва қуйидаги аломатлар кузатилса: кучли бош оғриғи, кўришнинг пасайиши, қулоқларда шовқин, нафас олишда қийинчилик, юракда оғриқ пайдо бўлса ва юзнинг маълум қисмида сезувчанлик йўқолса, кўнгил айниши, оғиз қуриши, нутқнинг бузилиши каби аломатларда шифокор ёрдами зарур.
Бундай ҳолларда жиддий асоратларнинг олдини олиш учун зудлик билан тиббий ёрдамга мурожаат қилиш муҳимдир.
Гипертонияни даволашда турмуш тарзи қандай рол ўйнайди?
Турмуш тарзи гипертонияни даволашда муҳим рол ўйнайди. Овқатланишни ўзгартириш (туз, ёғ, алкогол истеъмолини камайтириш), жисмоний фаолликни ошириш, стресс даражасини пасайтириш, тамакидан воз кечиш ва нормал вазнни сақлаш тавсия этилади. Ушбу чора-тадбирлар қон босимини сезиларли даражада пасайтириш ва умумий саломатликни яхшилашга ёрдам бериши мумкин.
Гипертония учун дори-дармонни тежашнинг қандай усуллари мавжуд?
Дорининг нархини тежаш учун бренд дори-дармонларининг аналоглари (женриклар)ни танлашингиз мумкин, улар бир хил фаол моддага эга, лекин арзонроқ бўлади. Шунингдек, дорихонадаги чегирма ва акцияларни кузатиб туриш, дориларни катта қадоқларда сотиб олиш фойдали бўлиши мумкин, бу эса бир дозасини олишга қараганда арзонроқ бўлади. Дори-дармонларни женриклар билан алмаштиришдан олдин шифокор билан маслаҳатлашишни унутманг.
Гипертонияни даволашни бошлашдан олдин нима учун шифокор билан маслаҳатлашиш муҳим?
Гипертонияни ўзбошимчалик билан даволаш ярамайди, чунки нотўғри танланган даволаш жиддий асоратларни келтириб чиқариши мумкин. Шифокор зарур текширувларни ўтказади, таҳлил натижаси ва организмнинг индивидуал хусусиятларини баҳолаб, энг самарали ва хавфсиз терапияни белгилайди. Фақат профессионал ёндашув ножўя таъсирлар хавфи ва қон босимини доим жиддий назорат қилишни олдини олишга ёрдам беради.
