Gollivuddan tashqarida: dunyoviy mashhurlikka erishgan ingliz tilida boʻlmagan 15 ta serial

Butun dunyo tomoshabinlarini maftun etgan 15 ta serial orqali madaniyatlar xilma-xilligiga shoʻngʻing. Hayajonli koreys dramalaridan tortib, keskin ispan trillerlarigacha — bu seriallarning barchasi ajoyib hikoya chegaralarni bilmasligini isbotlaydi.

“Qogʻoz bino” (La Casa de Papel), Ispaniya

Yillar: 2017–2021

Jinoiy avtoritet insoniyat tarixidagi eng yirik oʻgʻirlikni — Ispaniya qirollik zarbxonasiga kirib, milliardlab yevro bosib chiqarishni rejalashtirgan. Koʻrsatuvni Aleks Pina yaratgan va dastlab mahalliy televideniyeda namoyish etilgan. “Qogʻoz bino” Netflix tomonidan sotib olingandan soʻng butun dunyoda mashhurlikka erishdi.

Rotten Tomatoes reytingi: 94%

Serial tizimli adolatsizlikka qarshilik koʻrsatish va erkinlikka intilish mavzusini koʻtaradi. Haqiqiy hayotda odamlar ayrim norozilik namoyishlarida “Qogʻoz bino” qahramonlari egnidagi taniqli qizil kombinezonlar va Salvador Dali niqoblarini kiyishgan.

“Kalmar oʻyini” (Ojingeo geim), Janubiy Koreya

Yillar: 2021-2024

Umidsizlikka tushgan ishtirokchilar yopiq sinovda bolalar oʻyinlarida bir-birlari bilan musobaqalashadilar. Yutqazganlar oʻladi, gʻolib esa ulkan pul mukofotini qoʻlga kiritadi. Serialni Xvan Don-hyok ishlab chiqqan. “Kalmar oʻyini” bugungi kunda Netflixʼda 2,205 milliard soat koʻrilgan eng mashhur serial boʻlib qolmoqda.

Rotten Tomatoes reytingi: 95%

Serial kapitalizmni va u ishchi sinfi orasida keltirib chiqaradigan umidsizlik darajasini tanqid qiladi. “Kalmar oʻyini” ijtimoiy tengsizlik haqida global munozaralarga sabab boʻldi va taniqli liboslar hamda dekoratsiyalari tufayli ommaviy madaniyatga mustahkam kirib bordi. Ikkinchi mavsum premyerasi bu yil Netflixʼda kutilmoqda.

“Zulmat” (Dark), Germaniya

Yillar: 2017-2020

Serial voqealari nemis shaharchasida kechadi, u yerda ikkita yosh bolaning gʻoyib boʻlishi toʻrt oilaning qorongʻu sirlarini yuzaga chiqaradi. Gʻayritabiiy unsurlar va vaqt boʻylab sayohatga asoslangan koʻrsatuvni Baran bo Odar va Yante Frize yaratgan. “Zulmat” chalkash va murakkab syujeti bilan mashhur boʻldi.

Rotten Tomatoes reytingi: 95%

Syujetda ijodkorlar insoniyatning mavjudlik qoʻrquvlari va falsafiy masalalariga chuqur kirib borishga harakat qildilar. “Zulmat” ingliz tilida boʻlmagan serial sifatida ilmiy fantastikaning yangi meʼyorlarini oʻrnatdi va tomoshabinlarni vaqt hamda voqelik haqida keng qamrovli munozaralarga undadi.

“Fauda” (Fauda), Isroil

Yillar: 2015-2022

Syujet markazida isteʼfodagi isroillik agent falastin jangchilarini taʼqib qilishga joʻnaydi. Bosh qahramon oʻz vaqtida dushmanni oʻldirgan deb oʻylab, begona aldovning chigal toʻriga tushib qoladi. Serial uning yaratuvchilarining Isroil armiyasidagi haqiqiy xizmat tajribasiga asoslangan.

Rotten Tomatoes reytingi: 100%

Isroilda bahs-munozarali, ammo juda mashhur koʻrsatuv boʻlib, u har ikki tomonning nuqtai nazarini koʻrsatib, Isroil-Falastin mojarosining murakkabligiga chuqur kirib boradi. “Fauda” xalqaro eʼtiborni tortdi, harbiy mojaro tasviri va uning inson hayotiga taʼsiri haqida munozaralarga sabab boʻldi.

“Hukumat” (Borgen), Daniya

Yillar: 2010-2022

Dramatik serial barchani (shu jumladan oʻzini ham) hayratga solgan holda bosh vazir boʻlib qolgan partiya rahbari haqida hikoya qiladi. Koʻrsatuv hokimiyat va siyosiy intilishlar odamlarni qanday oʻzgartirishini aks ettiradi. “Hukumat”ni Adam Prays yaratgan - u serialda Daniya siyosiy hayotining barcha nozik jihatlarini ochib bergan.

Rotten Tomatoes reytingi: 100%

Koʻrsatuv nafaqat Daniyada, balki butun dunyoda tanqidchilarning eʼtirofiga sazovor boʻldi. U oʻtkir siyosiy sharhlar va ijtimoiy hamda shaxsiy hayot oʻrtasidagi ziddiyatni ajoyib tarzda aks ettirgani, shuningdek, ommaviy axborot vositalarining jamoatchilik fikrini qanchalik mohirona shakllantirishi koʻrsatilgani uchun olqishlarga sazovor boʻldi. “Hukumat” tomoshabinlarning siyosiy hokimiyat va boshqaruv mexanizmlariga qiziqishini oshirdi.

“Lyupen” (Lupin), Fransiya

Yillar: 2021-2023

Serial Moris Leblanning “jentlmen oʻgʻri” Arsen Lyupen sarguzashtlaridan ilhomlangan. Syujet markazida Assan Diop turadi. U otasining oʻchini olish uchun oʻzining gʻayrioddiy xarizmasi, oʻgʻrilik mahorati, ayyorligi va niqoblanish sanʼatidan foydalanadi. Jorj Key va Fransua Yuzan Leblan asarlarining zamonaviy talqinini yaratgan.

Rotten Tomatoes reytingi: 98%

Serial Lyupenning abadiy jozibadorligini va qahramonning noqonuniy ishlarga qoʻl urib, adolat va maftunkorlikni mujassam etishini taʼkidlaydi. Shou dunyoni Fransiyaning sevimli adabiy qahramoni bilan qayta tanishtirdi, ayni paytda zamonaviy ijtimoiy muammolarni oʻrgandi.

“Gomorra” (Gomorrah), Italiya

Yillar: 2014-2021

Serial Neapol jinoiy sindikatining shafqatsiz voqeligini tasvirlaydi va syujet asosida jurnalist Roberto Savianoning shu nomdagi kitobi yotadi. Muallif Kamorra mafiyasining haqiqiy va jozibadan xoli qiyofasini yaratgan, shou esa kitobning ogʻir va xavfli kayfiyatini uzatishga harakat qilgan.

Rotten Tomatoes reytingi: 85%

“Gomorra” nafaqat Italiyada, balki butun dunyoda oʻzining haqiqiyligi va qiziqarli syujeti bilan shuhrat qozondi. Serial uyushgan jinoyatchilikka qarshi kurashda hali-hanuz hal etilmagan muammolarni ishonchli tarzda koʻrsatdi va Italiya siyosatiga ham, jamoatchilik qarashlariga ham taʼsir koʻrsatdi.

“Muqaddas oʻyinlar” (Sacred Games), Hindiston

Yillar: 2018-2019

Mumbay shahridagi uyushgan jinoyatchilik, korrupsiya va siyosat toʻriga oʻralashib qolgan badnom politsiya zobiti va mashhur jinoyatchi hayotlarining chalkash qissasi. “Muqaddas oʻyinlar” - Netflix ishlab chiqqan birinchi hind seriali.

Rotten Tomatoes reytingi: 71%

Serial korrupsiya, hokimiyat uchun kurash va diniy adovatning murakkab mavzulariga bagʻishlangan dadil va qiziqarli hikoyasi uchun Hindistonda tanqidchilar eʼtirofiga sazovor boʻldi va butun dunyoda yuqori baholandi. Shou global platformalarda koʻproq hind kontentini yaratishga yoʻl ochdi hamda zamonaviy Hindistonning ijtimoiy va siyosiy muammolari haqida bahslarni keltirib chiqardi.

“Byuro” (Le Bureau des Légendes), Fransiya

Yillar: 2015-2020

Tavsif: Maxfiy agent hayoti haqidagi qiziqarli josuslik trilleri. U Suriyadagi olti yillik vazifasidan soʻng Parijga qaytadi, ammo barcha koʻrsatmalarga qaramay, oʻz rolida qolib, haqiqiy ismi va shaxsiyatini tiklamaydi. Serialni Erik Roshan yaratgan boʻlib, syujetning asosini razvedka operatsiyalari bilan bogʻliq haqiqiy voqealar tashkil etadi.

Rotten Tomatoes reytingi: yoʻq

Serial Fransiyada realistikligi va koʻp qatlamli syujeti uchun yuqori baholarga sazovor boʻldi va boy hikoyasi tufayli xalqaro miqyosda koʻplab tomoshabinlarni oʻziga jalb qildi. “Byuro” jamoatchilik qiziqishini uygʻotdi va butun dunyoda razvedka operatsiyalarining axloqiy jihatlari va samaradorligi atrofida munozaralarni keltirib chiqardi.

“Uyat” (Skam), Norvegiya

Yillar: 2015-2017

Birinchi sevgidan tortib bitiruvga tayyorgarlikkacha boʻlgan oʻsmirlik muammolariga duch keladigan Oslolik besh maktab dugonasining kundalik hayoti haqidagi haqiqiy va taʼsirchan serial. Shou muallifi Jyuli Andem. “Uyat” “real vaqt rejimidagi” innovatsion hikoyalash uslubi tufayli xalqaro miqyosda mashhur boʻldi.

Rotten Tomatoes reytingi: yoʻq

“Uyat” oʻsmirlar hayoti haqida haqqoniy va real tasavvur berishga intiladi. Ona vatani Norvegiyada shou bir nechta xalqaro rimeyklarni yaratishga ilhom berdi, ularning har biri asl nusxa formatini mahalliy madaniyat va dolzarb ijtimoiy muammolarga moslashtirdi.

“Elita” (Élite), Ispaniya

Yillar: 2018-2024

Oddiy ishchi oilalardan chiqqan uch oʻsmir eng badavlat ota-onalarning farzandlari taʼlim oladigan nufuzli ispan maktabiga qabul qilinadi. Yangi oʻquvchilarning mahalliy oʻquvchilar bilan toʻqnashuvi koʻplab nizolarni keltirib chiqaradi, hatto bu qotillikka olib keladi. Shouni Dario Madrona va Karlos Montero yaratgan.

Rotten Tomatoes reytingi: 93%

“Elita” Ispaniyada tez orada mashhurlikka erishdi va provokatsion mavzulari hamda qiziqarli syujeti tufayli xalqaro miqyosda xitga aylandi. Serial sinfiy tengsizlik va oʻzligini anglash mavzularini koʻtarib, mistika va oʻsmirlik dramasini uygʻunlashtiradi.

“Yulduzdan kelgan inson” (Beoleseo on geudae), Janubiy Koreya

Yillar: 2013-2014

400-yildan ortiq vaqt oldin Yerga tushgan va odamlarga shubha bilan qaraydigan kelgindi haqidagi romantik drama, u kutilmaganda zamonamiz aktrisasiga oshiq boʻlib qoladi. Serialni Pak Chi-in yozgan boʻlib, unda ilmiy fantastika elementlarini tarixiy tafsilotlar va zamonaviy romantika bilan mohirona uygʻunlashtirgan.

Rotten Tomatoes reytingi: mavjud emas

“Yulduzdan kelgan inson” Janubiy Koreyada tomoshabinlarning sevimli asariga aylandi va keyinchalik butun Osiyo boʻylab mashhurlikka erishdi, ayniqsa Xitoy auditoriyasi tomonidan eʼtirof etildi. Serial anʼanaviy koreys unsurlarini turli madaniyatlarda aks-sado bergan umumbashariy sevgi va taqdir mavzulari bilan muvaffaqiyatli tarzda uygʻunlashtiradi.

“Rita” (Rita), Daniya

Yillar: 2012-2020

Syujet markazida shaxsiy va kasbiy qiyinchiliklarga duch keladigan mustaqil va toʻgʻrisoʻz maktab oʻqituvchisi turadi. Muammolarni hal qilish uchun u koʻpincha gʻayrioddiy va noanʼanaviy usullardan foydalanadi. Kristian Torp tomonidan yaratilgan serial taʼlim tizimi va shaxsiy qiyinchiliklarga ochiq qarashi bilan ajralib turadi.

Rotten Tomatoes reytingi: mavjud emas

“Rita” Daniyada oʻtkir dialoglar va jiddiy mavzularni yoritishda hazil va dramaning ajoyib muvozanati tufayli mashhurlikka erishdi.

“3%” (3%), Braziliya

Yillar: 2016-2020

Serial voqealari antiutopik kelajakda kechadi, bu yerda odamlar qatʼiy ravishda boylar va kambagʻallarga ajratiladi. Yigirma yoshida har bir kishi bir qator maxsus sinovlar yordamida boylar toifasiga kirish imkoniyatiga ega boʻladi. Sinovlardan soʻng atigi 3 foiz odamlar tanlanganlar roʻyxatiga kiritiladi va yaxshiroq hayot kechirishga joʻnab ketadi.

Rotten Tomatoes reytingi: mavjud emas

Shou antiutopiya janridagi dastlabki braziliya seriallaridan biri boʻlib, u ustida Pedro Agilera ishlagan. Braziliyada serial oʻziga xosligi va qiziqarli syujeti bilan mashhur boʻldi va keyinchalik Netflixda namoyish etilishi tufayli boshqa mamlakatlarda ham muvaffaqiyatga erishdi. Pedro Agilera serialda hozirgi Braziliyada kuzatilayotgan keskin ijtimoiy-iqtisodiy tengsizlikni koʻrsatishga intildi, bu esa tengsizlik haqidagi munozaralar kuchayib borayotgan bir paytda butun dunyoda aks-sado berdi.

“Zombilar saltanati” (Kingdom), Janubiy Koreya

Yillar: 2019-2020

Tarixiy drama siyosiy fitnaga aralashib qolgan valiahd shahzoda haqida hikoya qiladi. Yoʻl-yoʻlakay u butun qirollik boʻylab oʻliklarni tiriltiruvchi sirli vaboga duch keladi. Serialni Kim In-xi oʻylab topgan va yozgan boʻlib, u tarixiy voqealar va zombi dahshatining noyob uygʻunligini namoyon etadi.

Rotten Tomatoes reytingi: 94%

“Zombilar saltanati” Janubiy Koreyada yuqori baholandi va boshqa mamlakatlarda qayta tirilgan oʻliklar ishtirokidagi anʼanaviy janrga innovatsion yondashuvi uchun iliq kutib olindi. Kim In-xi koreys tarixini dahshatli unsurlar bilan uygʻunlashtirib, gʻayritabiiylik niqobi ostida ijtimoiy muammolarni tadqiq etdi. Shou koreys tarixiy seriallariga qiziqishni oshirdi.