Omega-3: Qanday tanlash kerak, nima uchun qabul qilish zarur va u nima uchun bolalar hamda kattalar uchun muhim

Omega-3 – o‘zi nima?

Omega-3 – bu yurak, miya, ko‘zlar va boshqa organlar faoliyatida muhim rol o‘ynaydigan ko‘p to‘yinmagan yog‘ kislotalari guruhi. Omega-3 ning asosiy turlari: EPA (eykozapentaen kislotasi), DHA (dokozageksaen kislotasi) va ALA (alfa-linolen kislotasi). ALA o‘simlik manbalarida mavjud, EPA va DHA esa asosan dengiz baliqlarida uchraydi.

Organizm Omega-3 ni o‘zi sintez qila olmaydi, shuning uchun uni oziq-ovqat yoki qo‘shimchalar orqali olish kerak bo‘ladi.

Omega-3, 6, 9: ularning farqi nimada?

Ko‘pincha Omega-3, 6, 9 ni birlashtirgan komplekslar uchraydi. Keling, ularning farqini tushunib olaylik:

• Omega-3 – almashtirib bo‘lmaydigan yog‘ kislotalari bo‘lib, yallig‘lanishni kamaytiradi, yurak faoliyatini yaxshilaydi, miyani qo‘llab-quvvatlaydi.
• Omega-6 – ham muhim, lekin Omega-3 yetishmasligida organizmda haddan tashqari ko‘p miqdori yallig‘lanishga olib kelishi mumkin.
• Omega-9 – bir to‘yinmagan yog‘lar bo‘lib, zaytun yog‘ida mavjud. Foydali, ammo almashtirib bo‘lmaydigan emas – organizm ularni o‘zi ishlab chiqarishi mumkin.

Muhim: Ratssionda ushbu yog‘ kislotalarining to‘g‘ri muvozanatiga rioya qilish kerak. Dietologlar va nutrisiologlar fikricha, zamonaviy ovqatlanishda Omega-6 juda ko‘p, Omega-3 esa kam bo‘ladi.

Omega-3 nima uchun kerak?

Omega-3 har qanday yoshda foydalidir. Ularni ratsionga qo‘shishning asosiy sabablari:

Bolalar uchun Omega-3:

• Miya va asab tizimi rivojlanishi. Ayniqsa erta yoshda baliq yog‘i juda muhim.
• Diqqat va xotirani yaxshilash.
• Giperaktivlik va diqqat yetishmovchiligi sindromi (DYY) xavfini kamaytirish.
• Immunitetni mustahkamlash.

Kattalar uchun Omega-3:

• Yurak va qon tomirlarini qo‘llab-quvvatlash. Omega-3 triglitserid darajasini tushiradi va infarkt xavfini kamaytiradi.
• Depressiya va xavotirdan himoya.
• Teri va soch holatini yaxshilash.
• Bo‘g‘imlardagi yallig‘lanishni kamaytirish.
• Miya qarish kasalliklarining oldini olish (shu jumladan Altsgeymer kasalligi).

Omega-3: qanday tanlash kerak?

Dorixonalar va do‘konlarda Omega-3 ning o‘nlab turlari mavjud. Tanlashda e’tibor berilishi kerak bo‘lgan jihatlar:

1. Omega-3 manbai. Eng yaxshi manba – sovuq suv baliqlaridan olingan baliq yog‘i (losos, skumbriya, anchous). Shuningdek, suvo‘t asosidagi veganskiy qo‘shimchalar ham mavjud.
2. Chiqarilish shakli. Suyuq shakli yaxshi so‘riladi, lekin kapsulalar qabul qilishga qulayroq.
3. EPA va DHA miqdori. Dozalashga e’tibor bering – milligrammda ko‘rsatiladi. Kattalar uchun samarali doza: kuniga 1000 mg va undan ortiq EPA + DHA.
4. Tozaligi va xavfsizligi. Og‘ir metallardan xoli bo‘lishi haqida belgilarni tekshiring. Xalqaro sertifikatlarga ega bo‘lishi afzal (masalan: IFOS, GOED).
5. E vitamini mavjudligi. Yog‘lar oksidlanishini oldini olib, saqlash muddatini uzaytiradi.

Omega-3: qanday ichiladi?

Sifatli mahsulotni tanlash bilan birga, uni to‘g‘ri qabul qilish ham muhim. Asosiy tavsiyalar:

• Qabul qilish vaqti. Eng yaxshi natija uchun Omega-3 ni ovqatlanish vaqtida yoki undan so‘ng iching – yog‘lar shu tarzda yaxshiroq so‘riladi.
• Dozalash:

Kattalar uchun – kuniga 1000–2000 mg EPA + DHA (shifokor tavsiyasiga qarab).

Bolalar uchun – yosh va vaznga qarab 250–500 mg. Odatda bolalarga chaynaydigan kapsulalar yoki siroplar belgilanadi.

• Kurs bilan qabul qilish. Omega-3 ni 2–3 oylik kurslarda, oraliq bilan ichish mumkin. Ba’zi holatlarda (masalan yurak-qon tomir kasalliklari) doimiy qabul qilish tavsiya etiladi.
• Issiq ichimlik bilan ichmang. Kapsulani issiq ichimlik bilan ichmang – kapsula ichakka yetib bormay erib ketishi mumkin.

Har doim shifokor yoki pediatr bilan maslahatlashish zarur, ayniqsa surunkali kasalliklar yoki boshqa dori vositalarini qabul qilayotgan bo‘lsangiz.

Omega-3 narxi

Toshkentda Omega-3 ni dorixonalar, maxsus sog‘liq do‘konlari va onlayn platformalarda topish mumkin. Narx brend, tarkib va chiqarilish shakliga bog‘liq. O‘rtacha:

• Budjet variantlari (mahalliy brendlar yoki kichik dozalarda) – 50 000 dan 100 000 so‘mgacha.
• Yuqori konsentratsiyali import dorilar — 120 000 dan 300 000 so‘mgacha.
• Bolalar uchun baliq yog‘i kapsula yoki sirop ko‘rinishida — 80 000 – 150 000 so‘m atrofida.

Mahsulot sifatiga ishonch hosil qilish uchun tekshirilgan dorixonalar yoki sertifikatsiyaga ega do‘konlarni tanlash afzal.

Xulosa

Omega-3 – butun oila salomatligi uchun almashtirib bo‘lmaydigan yordamchi. Ular bolalarda miya rivojini qo‘llab-quvvatlaydi, kattalarda yurakni himoya qiladi va organizmni umumiy mustahkamlashga yordam beradi. Muhimi – sifatli mahsulotni tanlash va to‘g‘ri dozaga rioya qilish. Sog‘lom mahsulotlar bilan ovqatlaning, shunda tanangiz sizga rahmat aytadi!