Фаттоҳ Шодиев: оиласи, бойлиги ва биографияси. Хаёлпараст инсондан миллиардер ва Белгия фуқаросигача бўлган йўли
Фаттоҳ Шодиев – ўзбек тадбиркори, дунёдаги энг бой инсонлардан бири ҳамда таълим ва стратегик кўникмалар муваффақиятга элтиши мумкинлигини исботлаган ёрқин намуна. Қозоғистонда йирик активларга эгалик қилувчи ўзбек олигархи аллақачон Белгия фуқаросига айланган ва хайрия фаолияти туфайли тан олинган. Бироқ унинг биографияси ҳам муаммосиз эмас. Юридик муаммолар ва оффшор муваффақиятсизликлари – Шодиев шахси атрофидаги саволларни оширади.
Yangi yilga eng yaxshi sovg‘ani topdik. BU NIMA?
Фаттоҳ Шодиев: таржимаи ҳоли
Туғилган санаси: 1953-йил 15-апрель
Буржи: Бузоқ
Туғилган жойи: Жиззах
Шодиевнинг болалик йиллари ҳақида кўп нарса маълум эмас, чунки у оилавий сирларини эҳтиёткорлик билан яширади. Унинг отаси, Жиззахда ҳурматли инсон бўлган раҳбар, Фаттоҳга жуда яқин бўлган. Шунингдек, у 6 ака-ука билан катта бўлган.
2018-йилнинг ноябрида Шодиевнинг отаси вафот этди, ва тадбиркор уни “орзу-ҳавас билан яшаган болани миллиардер эркакка айлантирган инсон” сифатида эслади.
Мактабни аъло баҳоларга тамомлагач, Фаттоҳ Москва давлат халқаро муносабатлар институтига (МГИМО) ҳуқуқ ва япон тилини ўрганиш учун ўқишга кирди. Сиёсатшунослик бўйича докторлик даражасига эга бўлиб, у Россия-Япония савдо алоқалари бўйича мутахассис ҳисобланади.
Аввало, Шодиев “Eurasian Natural Resources Corporation” (ENRC), ҳозирда “Eurasian Resources Group” (ERG) номи билан машҳур бўлган компаниянинг асосчиларидан бири сифатида танилган.
Фаттоҳ Шодиев бойлигига қандай эришган?
Шодиев собиқ иттифоқ қулаганидан сўнг, Александр Машкевич ва Алижон Иброҳимов билан биргаликда Қозоғистондаги минераллар ва газ соҳасидаги активларни сотиб олди. Айнан шу қадам тадбиркорларнинг карьерасида бурилиш нуқтасига айланиб, уларни ENRCни яратишга олиб келди. Компания Лондондаги фонд биржасида рўйхатдан ўтган ва FTSE 100 таркибига кирган. Бу эса Шодиев ва унинг шерикларининг бойлигини бир неча баробарга оширди.
1990-йилларда Шодиев Қозоғистонда Евроосиё банкини ташкил этди, 1995-йилда эса Машкевич ва Иброҳимов билан бирга “Евроосиё” суғурта компаниясини очди. 2009-йилда улар “Евроосиё саноат компанияси” холдингига асос солди ва бу ташкилот Қозоғистондаги кўплаб кўчмас мулкни ўз назоратида ушлаб туради.
Фаттоҳ Шодиевнинг фуқаролиги
Йирик бизнес соҳасидаги бошқа шахслар каби, Шодиев ҳам бир неча бор юридик муаммоларга дуч келган. Энг шов-шувли можаролардан бири унинг фуқаролиги билан боғлиқ эди.
1990-йилларда Белгия фуқаролигини олаётганида, бу жараён жамоатчилик ва ОАВ эътиборини тортди. Охир-оқибат, Шодиев Белгия фуқароси бўлди, бироқ бу жараён кўплаб танқид ва саволларни келтириб чиқарди.
Фуқароликни қисқа вақт ичида олиш жараёни, айниқса Белгия расмий тилларини билиш даражаси масаласи, танқидий саволларни ўртага ташлади. ОАВда, бой ёки таъсирли хорижликлар учун қонунлар мослашувчан бўлиб қолди, деган даъволар пайдо бўлди. Бу можаролар натижасида Белгия фуқаролигини бериш тартибида ўзгаришлар киритилди.
Шодиев: хайрия фаолияти
Шодиев хайрия ишлари билан фахрланишини доимо таъкидлаб келган. У 2019-йилда Россия Маданият вазирлигидан “Йил ҳомийси” унвонини олди. 2020-йилда эса у Россиянинг “Дўстлик” ордени ва Япониянинг “Қуёш чиқиши” ордени билан тақдирланди.
Фаттоҳ Шодиев: оиласи ва фарзандлари
Шодиев оиласи ҳақида деярли гапирмайди ва уларни омма эътиборидан узоқроқ тутишга ҳаракат қилади. Тадбиркорнинг рафиқаси Гулнора Шодиева. Уларнинг бир ўғли ва икки қизи – Муниса ва Нафиса бор.
2018-йилда Шодиевнинг кенжа қизи Нафисанинг тўйи матбуот юлдузига айланди. Москвадаги Барвиха ҳудудида ўтказилган дабдабали тўй Россия, Қозоғистон ва Ўзбекистонда кенг муҳокама қилинган.
Нафиса Шодиеванинг тўйида бошловчи Максим Галкин эди (ҳали Россияда “чет эл агенти” мақомини олмаган), ўша пайтда унинг хизмат нархи эса бир кечаси камида $50 мингни ташкил қиларди. Бундан ташқари, меҳмонларни Россия шоу-бизнесининг бошқа юлдузлари ҳам хушнуд этишди.
Тўй зиёфати жуда ҳашаматли бўлиб, келиннинг либоси ўзининг гўзаллиги билан ҳаммани ҳайратга солди, олмосдан ишланган тож ва тақинчоқлар эса меҳмонларни ҳайратга солди.
Фаттоҳ Шодиевнинг катта қизи Муниса эса банк соҳасида муваффақиятли фаолият олиб бормоқда. 2022-йилда у отасининг ўрнига лавозимни эгаллади ва 2024-йилда Евроосиё банки Директорлар кенгашига кирди.
Фаттоҳ Шодиевнинг бойлиги
2024-йилга келиб Шодиевнинг бойлиги ҳақида аниқ маълумотлар йўқ. Охирги марта ОАВ унинг молиявий ҳолатини 2019-йилда баҳолаган эди. “Forbes” маълумотларига кўра, ўша вақтда тадбиркор дунёнинг энг бой 1000 одами қаторига кириб, $2,1 миллиард бойликка эга бўлган.
Фаттоҳ Шодиев: янгиликлар
2024-йил июл ойида Шодиев ва унинг ҳамкори Машкевич ERG директорлар кенгашини тарк этгани маълум бўлди. Корпорациянинг бошқарув органига янги раҳбар сифатида Шухрат Иброҳимов – ERG асосчиларидан бири бўлган, ҳозирда вафот этган Алижон Иброҳимовнинг ўғли тайинланди.
Фаттоҳ Шодиевнинг ўрнини унинг ўғли Собир эгаллади, Машкевичнинг ўрнига эса Эдуард Сурлевич келди.
ERG расмий веб-сайтида қайд этилишича, директорлар кенгашидаги ўзгаришлар компаниянинг глобал муаммолар ва тез ўзгариб бораётган бозорлардаги ривожланиши ва мустаҳкамланишига қаратилган. Шунингдек, янги аъзолар узоқ йиллик тажрибага эга экани, компаниянинг фаолиятида фаол қатнашиб келгани таъкидланган. Улар ERG акциядорлари билан биргаликда стратегик мақсад ва вазифаларни амалга оширишни давом эттиришлари режалаштирилган.
