Yaqin kelajakda qaysi kasblar yo‘qolib ketadi: mehnat bozorini nima kutmoqda?
Dunyo katta tezlikda o‘zgarayotgani singari, mehnat bozori ham bu jarayondan chetda qolmayapti. Yangi texnologiyalar va jarayonlarning avtomatlashtirilishi tufayli ko‘plab kasblar kerak bo‘lmay qolish xavfi ostida.
Qaysi kasblar yo‘qolib ketish xavfi ostida?
1. Call-markaz operatorlari
Sun’iy intellekt va chat-botlarning rivojlanishi bilan ko‘plab kompaniyalar mijozlarni qo‘llab-quvvatlash tizimlarini avtomatlashtirmoqda. Bu call-markaz operatorlariga bo‘lgan ehtiyojni kamaytiradi, chunki SI ko‘pgina mijozlar savollariga javob bera oladi.
2. Kassirlar
Avtomatlashtirilgan kassalar va o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish tizimlari do‘konlarda tobora ommalashib bormoqda. Tez orada kassirlar kamyob kasblardan biriga aylanishi mumkin, chunki xaridorlar o‘z xaridlarini o‘zlari skanerlash va to‘lash imkoniga ega bo‘lishadi.
3. Ishlab chiqarish liniyalarida ishlovchilar
Ishlab chiqarish jarayonlarining avtomatlashtirilishi va robotlarning joriy etilishi zavod sexlaridagi ish joylarini asta-sekin yo‘q qilib bormoqda. Robotlar odatiy vazifalarni odamlarga qaraganda tezroq va aniqroq bajaradi.
4. Pochta xodimlari
Elektron kommunikatsiyalarning rivojlanishi va elektron pochta hamda messenjerlardan foydalanishning oshishi bilan an’anaviy pochta xodimlariga ehtiyoj kamaymoqda. Ko‘pgina xatlar va hisob-kitoblar allaqachon raqamli shaklda yuborilmoqda.
5. Kotibalar va ma’muriy yordamchilar
Vazifalarni boshqarish va ofis jarayonlarini avtomatlashtirish dasturlarining paydo bo‘lishi bilan kotibalar va ma’muriy yordamchilarga bo‘lgan ehtiyoj kamaymoqda. Bu dasturlar rejalashtirish, hujjatlar bilan ishlash va uchrashuvlarni hisobga olish vazifalarini bajara oladi.
Mehnat bozoridagi o‘zgarishlarga qanday moslashish kerak?
Ba’zi kasblarning avtomatlashtirilishi va yo‘qolib ketishi qiyinchiliklar tug‘dirsa-da, u yangi imkoniyatlarni ham ochib beradi. Muvaffaqiyatli moslashishning kaliti – kelajakda talab yuqori bo‘lgan ko‘nikmalarni rivojlantirishdir.
Mana bir necha tavsiyalar:
1. Yangi texnologiyalarni o‘zlashtiring: dasturlash, ma’lumotlarni tahlil qilish va sun’iy intellekt sohasidagi bilimlar juda qadrli bo‘ladi.
2. Yumshoq ko‘nikmalarni rivojlantiring: yetakchilik, ijodkorlik, muammolarni hal qilish va jamoa bilan ishlash qobiliyati avtomatlashtirish sharoitida ham muhim bo‘lib qoladi.
3. Yangi narsalarni o‘rganing: butun hayotingiz davomida o‘rganish va qayta tayyorgarlikdan o‘tishga tayyor bo‘ling. Avtomatlashtirish qiyin bo‘lgan kasblarga e’tibor bering, masalan, sog‘liqni saqlash, ta’lim va ijodiy sanoatlarda.
Dunyo o‘zgarmoqda va u bilan birga mehnat bozori ham o‘zgarmoqda. Ushbu o‘zgarishlarga tayyor bo‘ling va ularni shaxsiy va professional rivojlanish imkoniyati sifatida qabul qiling.