Болаларга чет тилини қачон ўргатишни бошлаш керак? Қанча эрта бошласа, шунча яхши деган гап ростми?

Болаларга чет тилини қачон ўргатишни бошлаш керак?

Ўқитишни бошлаш учун оптимал ёш

Кўплаб тадқиқотлар болалар тилни “ўзлаштириш” қобилиятига мактабгача ёшда эга бўлишади, деб таъкидлайди. Инглиз ёки бошқа тилларни ўрганиш учун энг яхши давр – 2 ёшдан 5 ёшгача, чунки бу вақтда боланинг мияси янги маълумотларни қабул қилишга жуда мойил бўлади.

Чет тилини эрта ўрганиш когнитив қобилиятларнинг ривожланишига ёрдам беради, хотира, диққат ва эътибор қобилиятларини яхшилайди. Ёшлигида чет тилини ўрганишни бошлаган болалар мактабда маълумотни тезроқ ўзлаштиради ва яхши баҳолар олишга мойил бўлади.

Болаликдан чет тилини ўрганишнинг афзалликлари

Юқорида айтиб ўтилганидек, эрта ўқитиш хотира ва диққат каби когнитив функцияларни ривожлантиради. Нутқ органлари ривожланади ва фонематик идрокни яхшилайди, бу эса нутқ кўникмаларига ижобий таъсир қилади. Бу ёшдаги болалар сўзлар ва товушларни осонгина ёдлайди.

Чет тилини эрта ўргатишнинг камчиликлари

Баъзан болалар сўзларни механик тарзда ёдлаб, уларнинг маъносини тушунмаслиги мумкин. Шунингдек, агар она тили ҳали тўлиқ ўзлаштирилмаган бўлса, тил аралашуви юзага келиши эҳтимоли бор. Муваффақиятга эришиш учун болага экологик тил муҳити яратиш муҳим – у тўғри талаффузни эшитиши ва уни қайтариш имконига эга бўлиши керак.

Чет тилини ўрганиш методлари ва ёндашувлар

Агар сиз болангизга чет тилини ўргатишга қарор қилган бўлсангиз, биринчи қадам – тўғри ўқитиш усулини танлаш. Бугунги кунда энг машҳур ёндашувлардан бири бу ўйин шаклидаги ўқитишдир. Бу бола табиий қизиқишини рағбатлантиради ва ўқишни осонлаштиради. Қўшиқлар, эртаклар ва интерактив ўйинлар янги сўз бойлиги ва грамматикани осон ўзлаштиришга ёрдам беради.

Чет тилини ўқитишда йўл қўйиладиган хатолар

Болани ортиқча маълумот ва кўп ҳажмли луғатлар билан юкламанг. Муваффақиятли ўқитиш сири – қулай ва қизиқарли муҳит яратишда.

Тил тўсиғини қандай енгиш мумкин?

Амалиёт, амалиёт ва яна амалиёт. Бу катталарга ҳам, болаларга ҳам тегишли. Бола чет тилида гапирадиган одамлар билан қанча кўп мулоқот қилса, тил тўсиғини шунча тез енгиб, янги тилда гапира бошлайди.

Болани чет тилини ўрганишга қандай бошлаш керак?

• Агар сиз ўйин шаклидаги таълимни танласангиз, мулоқотга асосланган машқларга эътибор қаратинг. Боланинг қизиқишларини ҳисобга олиш, интерактив материалларни тайёрлаш ва фаолият турларини алмаштириб туриш муҳим.
• Кўпроқ ижодкорлик ва фантазияга эга бўлинг: эртаклар ўқинг, қўшиқлар куйланг, мультфильмлар томоша қилинг ва саҳна кўринишларини саҳналаштиринг. Ҳатто болангизнинг чизган расмларидан кўргазма ташкил қилишингиз ва ҳар бир расмни чет тилида ёзишингиз мумкин. Кейин боладан расмларни тасвирлашни сўранг.
• Бир дарснинг давомийлиги 20 дақиқадан ошмаслиги керак. Акс ҳолда, бола чарчайди ва қизиқишини йўқотади.
• Тўғри тил муҳитини яратинг. Ўқитувчи (ёки ота-она) фақат бир тилда гапириши керак. Шунда маълум вақт ўтиб бола уни тушуна бошлайди ва ҳатто жавоб беради.
• Жисмоний ҳаракатларга эътибор беринг. Чет тилида гапиринг ва боланинг бажариши керак бўлган ҳаракатларни кўрсатинг. Масалан, ўтириш, қўлларни кўтариш, қарсак чалиш. Бу усул мактабгача ёшдаги болалар учун жуда мос келади.
• Динамикага ҳам эътибор қаратиш муҳим. 6 ёшгача бўлган болага бир жойда ўтириб ўрганиш жуда қийин. Хонада етарлича бўш жой, ўйин ва ҳаракатлар учун майдон бўлиши жуда муҳим. Шунингдек, кичик ёшдаги болаларнинг диққатини жамлаш вақти қисқа эканини ёдда тутиш лозим. Шу сабабли, тилни ўргатишда турли фаолият турларини навбатлаш ва танаффуслар қилиш керак, шунда бола ҳиссий жиҳатдан бўшашиб олиши мумкин.

Чет тилини ўрганишни 7 ёшда ҳам бошлаш мумкинми?

Бир томондан, бу ёшга келиб, болада она тилида тўғри талаффуз шаклланади ва уни ўқишга ундаш осонроқ бўлади. Бошқа томондан, бу вақтда бола мактабга бора бошлайди, яъни бошқа янги маълумотлар билан банд бўлади ва уй вазифалари каби юкламалар пайдо бўлади. Шунинг учун чет тилини ўрганишга бўлган эътибор сусайиши мумкин.

Яна бир аниқ камчилик – бу мукофотлаш тизимида кўринади. Қандай қилиб дейсизми? Кичкина болани ўйин билан қизиқтириш мумкин, лекин мактаб ўқувчиси билан бу усул ишламайди. Уни бошқа йўл билан мотивация қилиш керак. “Катта бўлиб, машҳур университетга ўқийсан, муваффақиятли ва бой бўласан” каби ҳикоялар таъсир қилмайди.

Хулоса: болангизга чет тилини қачон ўргатишни бошлашни фақат сиз ҳал қиласиз. Бу ота-оналарнинг имкониятлари, улар ўқитишга тайёр бўлган вақти ва боланинг шахсий хусусиятларига боғлиқ.