Кесарча кесиш: кўрсатмалар бўйича ва кўрсатмаларсиз

Агар бу тезроқ ва осонроқ бўлса, нима учун ККни хоҳлаганча қилмаслик керак?

Чунки, ҳар қандай жарроҳлик амалиёти сингари, КК кўпинча асоратларга олиб келади. Табиий туғруқ она ёки бола учун хавф туғдирадиган вазиятлар мавжуд - бундай ҳолларда КК икки ёмоннинг кичиги сифатида кўриб чиқилади. Аммо фақат тезлик ёки қўрқув туфайли соғлиқни хавф остига қўйиш бутунлай бошқа масала.

Кўпинча аёллар туғруқдан қўрқиш (токофобия) сабабли ККни танлайдилар. Европанинг ривожланган мамлакатларида буни 14% аёллар бошдан кечиради, 7% гача ҳолларда эса бу жуда кучли қўрқув ҳисобланади [2]. Аксарият олимлар бундай вазиятларда бўлажак оналар учун психотерапия "талаб бўйича" ККга қараганда анча самарали ва хавфсиз деган фикрга қўшиладилар.

КК қандай хавфларни келтириб чиқаради?

Хавфларни эрта ва кечиктирилган турларга бўлиш мумкин. Эрта хавфлар бевосита операция пайтида ёки ундан кейин - тахминан 14,5% ҳолларда юзага келади. Кечиктирилган хавфлар эса бир неча йил давомида ривожланиши мумкин. Кечиктирилган асоратларнинг частотаси яхши ўрганилмаган, чунки вақт ўтиши билан тўғридан-тўғри сабаб-оқибат алоқасини аниқлаш қийин. Турли маълумотларга кўра, улар КС ўтказган аёлларнинг 20-88% ида кузатилади [3].

Эрта хавфларга қуйидагилар киради:

• жароҳат инфекциялари (энг кенг тарқалган тури);
• эндометрит (бачадон ички пардасининг яллиғланиши);
• ички қон кетишлар;
• қовуқ гематомаси (кичик гематомалар ҳар иккинчи КСда учрайди ва меъёр ҳисобланади, аммо 5 см дан катта гематома бачадоннинг ёрилиши ёки сепсис ривожланишига олиб келиши мумкин);
• бачадон ёрилиши.

Кечки хавфларга қуйидагилар киради:

• чандиқ нуқсони (унинг ажралиши ёки юпқалашуви);
• эндометриоз (жарроҳлик амалиёти пайтида эндометрий ҳужайраларининг бошқа аъзоларга тушиб, "ўрнашиши" ва кўпайиши туфайли);
• чаноқ веналари тромбози;
• узоқ давом этадиган ҳайз қон кетишлари (12 кунгача);
• кейинги ҳомиладорликларда бачадон ёрилиши;
• кейинги ҳомиладорликларда йўлдошнинг кўчиши ёки ўсиб кетиши эҳтимолининг юқори бўлиши [3].

Бола учун нима яхшироқ?

Шундай вазиятлар борки, кесар кесими (КК) чақалоқ учун аниқ яхшироқ бўлади. Булар кўрсатмалар деб аталади:

• агар чақалоқ жуда йирик бўлса;
• агар у кислород танқислигини бошидан кечираётган бўлса;
• агар у нотўғри жойлашган бўлса ва табиий йўл билан туғила олмаса,
• агар онада туғиш пайтида чақалоққа юқиши мумкин бўлган инфекция бўлса [4].

Бироқ, агар бу кўрсатмалар бўлмаса, шуни ёдда тутиш керакки, КК натижасида туғилган болаларда нафас олиш тизимининг бузилишлари кўпроқ учрайди [4]. Болалардаги кечиктирилган асоратлар ҳам ўрганилмоқда, аммо тўпланган далиллар ҳозирча етарли эмас.

КК учун яна қандай кўрсатмалар мавжуд?

Россия клиник тавсиялари катта рўйхатни ўз ичига олади:

• йўлдошнинг олдинда жойлашуви;
• йўлдошнинг муддатидан олдин кўчиши;
• бачадонда олдинги операциялар (иккита ва ундан ортиқ КК, битта КК ва миомани олиб ташлаш, анамнезда бачадоннинг ривожланиш нуқсонлари бўйича операциялар);
• боланинг нотўғри жойлашуви;
• кўп ҳомилали ҳомиладорлик (ҳомилалардан бирининг ҳар қандай нотўғри ҳолатида);
• туғруққа тайёргарлик самараси бўлмаганда 41 ҳафтадан ортиқ ҳомиладорлик;
• онанинг чаноғи жуда торлиги;
• бачадон бўйни ва қиннинг деформацияси (масалан, операциялар ёки ўсмалар туфайли);
• онанинг кучана олмайдиган касалликлари.

Бу ҳолатларнинг барчасида КК олдиндан режалаштирилади.

https://amma.family/?utm_source=media&utm_medium=article&utm_campaign=toppinguz
Аммо баъзида операция шошилинч равишда талаб қилиниши мумкин: оғир преэклампсия, бачадон ёрилиши ва бошқа хавфли ҳолатларда [4]

1. Кесарево сечение должно выполняться только при наличии медицинских показаний. ВОЗ, 10.04.2015. https://www.who.int/ru/news/item/09-04-2015-caesarean-sections-should-only-be-performed-when-medically-necessary 
2. Definitions, measurements and prevalence of fear of childbirth: a systematic review. C. Nilsson, et al. BMC Pregnancy and Childbirth, 2018. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29329526/
3. Imaging findings of cesarean delivery complications: cesarean scar disease and much more. F. Rosa, et al. Insights into imaging, Sep 2019. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6757074/
4. Кесарево сечение. Показания, методы обезболивания, хирургическая техника, антибиотикопрофилактика, ведение послеоперационного периода. Клинические рекомендации (протокол). Утверждено РОАГ, 2014. https://sudact.ru/law/pismo-minzdrava-rossii-ot-06052014-n-15-4102-3190/prilozhenie/