Ҳомиладорлик даврида қайси витаминларни қабул қилиш керак?
Ҳомиладорлик пайтида овқатланиш одатлари, энергия сарфи ва моддалар алмашинуви жараёнлари ўзгаради. Натижада, айрим микроэлементларга бўлган эҳтиёж ортади ва кўпчилик аёллар витамин ҳамда минерал қўшимчаларни қабул қилишлари зарур бўлади.
Қандай витамин ва минералларни истеъмол қилиш лозим?
Боланинг барча аъзолари тўғри шаклланиши ва ривожланиши учун аввало фолий кислотаси, темир, кальций, йод, Д витамини, омега-3 ёғ кислоталари, Б гуруҳи витаминлари ва C витамини зарур [1]. Ушбу комплекс ҳомиладор аёллар учун мўлжалланган витаминларнинг аксариятига киритилган. Агар танангизда микроэлементлар сезиларли даражада етишмаётгани аниқланса, қўшимча равишда бошқа витаминларни ҳам қабул қилишингиз керак бўлиши мумкин.
"Аёллар учун" ёки "Спортчилар учун" каби бошқа витамин комплексларини қабул қилишим мумкинми?
Ҳомиладорлар учун комплекслар тузилганда, аввало ичингизда ўсаётган боланинг эҳтиёжлари, кейин эса ўзгараётган танангизнинг эҳтиёжлари ҳисобга олинади. Масалан, боланинг нерв найи шаклланиши учун кўп миқдорда фолий кислотаси талаб этилади - спортчилар учун витаминларда у зарур дозада мавжуд эмас [2]. Ҳомиланинг бачадонга жойлашиши ва хорион шаклланиши даврида ёдга бўлган эҳтиёжингиз ортади [3] - шунинг учун бу микроэлемент ҳомиладор аёллар учун комплексларга киритилади.
Организмингиз ўзингиз ва бола учун кўпроқ қон ишлаб чиқариши керак, шу боис бўлажак оналар учун витаминларда бошқа витаминларга нисбатан деярли икки баравар кўп темир мавжуд [4]. Сизнинг танангиз ўзи ва бола учун кўпроқ қон ишлаб чиқариши керак, шунинг учун бўлажак оналар учун витаминларда бошқаларга қараганда деярли икки баравар кўп темир мавжуд.
Қанча витамин қабул қилиш керак?
Одатда кунлик доза қадоқда кўрсатилган бўлади. Агар шифокор бошқача тавсия этмаган бўлса, шунга амал қилиш лозим.
Агар кўпроқ қабул қилсам-чи?
Бундай қилиш тавсия этилмайди. Доза ошириб юборилганда А витамини организмда тўпланиб, болага заҳарли таъсир кўрсатиши мумкин [1]. Баъзи микроэлементларнинг ортиқча миқдори қабзиятдан тортиб уйқусизликкача бўлган ножўя таъсирларга олиб келиши мумкин [3].
Камқонлигим бўлса ва шифокор менга темир препаратларини буюрса, витаминли комплексларни қабул қилишни давом эттиришим керакми?
Шифокорни витаминлар қабул қилаётганингиз ҳақида албатта огоҳлантиринг. У сизга темир препаратларининг бошқа дозаларини танлаши ёки поливитаминларни алоҳида қўшимчалар билан алмаштиришни тавсия этиши мумкин. Масалан, даволовчи темир препаратларини қабул қилаётган пайтингизда, фолий кислотаси, кальций ва Д витаминини алоҳида-алоҳида қабул қиласиз.
Соғлом овқатланиш орқали таблеткасиз барча зарур нарсаларни олишим мумкинми?
Бу энг яхши, аммо деярли эришиб бўлмайдиган усул. Узоқ муддатли кузатувлар шуни кўрсатадики, кўпчилигимизнинг овқатланишимизни ҳомиладорликкача мувозанатли деб бўлмайди. Ҳатто ҳомиладорлик пайтида жуда тўғри овқатланишга ўтиш ҳам етишмовчиликни тезда бартараф этишга имкон бермайди. Шунинг учун кўпчилик ҳомиладорлик кечишини яхшилаш ва болани барча зарур нарсалар билан таъминлаш учун қўшимчаларни қабул қилишлари лозим [1].
1. Nutrition During Pregnancy. ACOG. https://www.acog.org/patient-resources/faqs/pregnancy/nutrition-during-pregnancy
2. Folate: Fact Sheet for Health Professionals. NIH, The Office of Dietary Supplements. https://ods.od.nih.gov/factsheets/Folate-HealthProfessional/
3. Guidelines of the American Thyroid Association for the diagnosis and management of thyroid disease during pregnancy and postpartum. Thyroid: official journal of the American Thyroid Association, vol. 21, 10, 2011. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3472679/
4. Daily iron and folic acid supplementation during pregnancy. WHO recommendations. https://www.who.int/elena/titles/guidance_summaries/daily_iron_pregnancy/en/
5. Assessment of dietary intake and mineral status in pregnant women. Rafal Kocylowski, et al. Archives of Gynecology and Obstetrics, 2018. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5945726/
